هماهنگی و موافقت اخلاقی بین مرد و زن در محیط خانواده از هر لحاظ و به صورت صد در صد برای غیر انبیا و اولیا: غیر ممکن است.
اگر بخواهیم محیط خانه، گرم و باصفا و صمیمی باشد، فقط باید صبر و استقامت و گذشت و چشم پوشی و رأفت را پیشه خود کنیم تا محیط خانه گرم و نورانی باشد. اگر اینها نباشد اصطکاک و برخورد پیش خواهد آمد و همه اختلافات خانوادگی از همین جا ناشی میشود.(2567)
علی بن ابی طالب (علیه السلام) در خانه با همسرش زهرا (علیها السلام) همکاری میکند. کار خانه را زهرا (علیها السلام) به اختیار خودش انتخاب کرده و علی (علیه السلام) به او تحمیل نمیکند. در عین حال علی (علیه السلام) میخواهد فشاری بر همسر عزیزش وارد نیاید. اگر شما مثلا بخواهی به عنوان مهمان نوازی، همسرت را به زحمت بیندازی و او را بیش از حد معمول خسته کنی، این ظلم است. لذا خیلی از بزرگان را سراغ داریم که حاضر نبودند حتی یک بار به صورت امر، چیزی از همسر و فرزند بخواهند. بله! در مسائل تربیتی بحث دیگری است ولی این کاسه آب را به من بده تا بخورم! دیگر مربوط به تربیت اهل خانواده نیست.(2568).
حل مشکلات خانواده و داشتن حلم و حوصله، برای سعادت فرزندان، بهتر از جدایی و طلاق است.
قرآن در مورد همسران تعبیر دارد به اینکه: هن لباس لکم و أنتم لباس لهن؛(2569) آنها (همسرانتان) برای شما (به منزله) لباس و شما برای آنها لباس هستید.
در تشبیه همسر به لباس، نکات و لطایف بسیاری نهفته است:
لباس باید در طرح و رنگ و جنس مناسب انسان باشد، همسر نیز باید کفو انسان و متناسب با فکر و فرهنگ و شخصیت انسان باشد.
لباس مایه زینت و آرامش است، همسر و فرزند نیز مایه زینت و آرامش خانوادهاند.
لباس عیوب انسان را میپوشاند، هر یک از زن و مرد نیز باید عیوب و نارساییهای یکدیگر را بپوشانند.
لباس انسان را از سرما و گرما حفظ میکند، وجود همسر نیز کانون خانواده را گرم و زندگی را از سردی میرهاند.
دوری از لباس، مایه رسوایی است، دوری از ازدواج و همسر نیز سبب انحراف و رسوایی انسان میگردد.
در هوای سرد لباس ضخیم و در هوای گرم لباس نازک استفاده میشود، هر یک از دو همسر نیز باید اخلاق و رفتار خود را متناسب با نیاز روحی طرف مقابل تنظیم کند اگر مرد عصبانی است، زن با لطافت با او بر خورد کند و اگر زن خسته است، مرد با او مدارا کند.
انسان باید لباس خود را از آلودگی حفظ کند، هر یک از دو همسر نیز باید دیگری را از آلوده شدن به گناه حفظ نماید.
تکلیف مرد در برابر خانواده، به قدر توان او میباشد.
احترام به شئون اجتماعی همسر، لازم است و حتی در هدیه دادن باید مسائل عرفی و اجتماعی را مراعات نمود.
هدیه به همسر، از نشانههای نیکوکاران است.
رعایت حقوق خانواده و خویشاوندان، لازمه تقواست.
حل مشکلات خانواده و داشتن حلم و حوصله، برای سعادت فرزندان، بهتر از جدایی و طلاق است.
در مسائل خانواده، مرحله اول اصلاح خود زوجین، بدون دخالت دیگران است. اگر نشد، دیگران دخالت کنند.
علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد. در مسائل خانوادگی قبل از آنکه کار به طلاق بکشد باید چارههایی اندیشید.
گذشت از حقی برای رسیدن به مصلحت بالاتر و حفظ خانواده، مانعی ندارد و بهتر از پافشاری برای گرفتن حق است.
حق خانواده بیش از حق شخصی زن یا مرد است. به خاطر حفظ خانواده، باید از حق شخصی گذشت.
رمز تزلزل بسیاری از خانوادهها، تنگ نظری و بخل و حرصی است که انسان را احاطه کرده است.
چه گذشتن از حق خود و چه نیکی به همسر، همه در محضر خداوند است.
همسرداری و تلاش برای خانواده عبادت است.
مرد، متکفل تأمین رفاه خانواده خویش است.
مرد نسبت به سرنوشت فکری و دینی خانواده خود مسئول است و تنها رعایت امور مادی آنان کافی نیست.
فرمان به نماز از میان سایر واجبات، رمز بیمه شدن اعضای خانواده است. موضوع نماز در خانواده دارای اهمیت خاصی است، باید والدین بر آن اصرار کنند.
سعادت کامل، زمانی است که همه اعضای خانواده در انجام کار خیر، با یکدیگر شریک، همفکر و همگام باشند.
از آیات 25 - 23 سوره مبارکه قصص(2570) در مییابیم کار زن در خارج از منزل اشکالی ندارد، به شرط آنکه: الف: زن در محیط کار، تنها نباشد. امرأتین ب: با مردان اختلاطی نداشته باشد. من دونهم... لا نسقی حتی یصدر الرعاء
ج: مردی که توان کار داشته باشد، در خانواده نباشد. أبونا شیخ کبیر