تربیت
Tarbiat.Org

گنجینه معارف‏ جلد 1
محمد رحمتی شهرضا

نکات‏

اگر ظن و گمان در برابر علم باشد، مورد انتقاد است ما لهم به من علم ان یتبعون الا الظن اما اگر مراد از گمان، اطمینان باشد ارزش است.
برای حفظ اعتماد و خوش بینی به همدیگر و آرامش روحی طرفین و جلوگیری از فراموشی، انکار و سوء ظن، باید بدهی‏ها نوشته شود.
هیچ کس حتی انبیا، از سوءظن مردم به دور نیست. ما کان لنبی أن یغل (ضعف ایمان از یک سو و حب دنیا از سوی دیگر، انسان را وادار می‏کند به انبیا سوءظن ببرد).
نجوا، جز در موارد استثنایی، ناپسند است، چون سبب سوءظن میان مؤمنان می‏شود.
اسلام، هم به طهارت ظاهر توجه دارد، هم باطن، هم باید از گناهان عملی دوری کرد و هم از گناهان قلبی، مانند سوءظن. اگر به جای علم و یقین، در پی ظن و گمان باشیم، گمراه خواهیم شد.
گاهی بهترین برگزیده‏های خداوند، بیشترین سختی‏ها را کشیده‏اند. برخی از مشکلات و سختی‏هایی که حضرت مریم تحمل کرد عبارت است از: الف: تهمت و سوءظن مردم ب: بارداری و زایمان در تنهایی و غربت ج: نداشتن محل استراحت و پناه بردن به کنار درخت خرما د: نگه‏داری کودک بدون پدر با آن برخوردها و نگاه‏های بد مردم تهمت و ایجاد سوءظن نسبت به مردان خدا، شیوه استکباری است.
جلو حساسیت‏ها، سوءظن‏ها و چشم زخم‏ها را بگیرید، ورود گروهی جوان به منطقه بیگانه، عامل سوءظن و سعایت است. (در قضیه ورود برادران یوسف و سفارش حضرت یعقوب که از درهای متفرقه وارد شوند).
در جامعه اسلامی باید زوحیه حسن ظن حاکم باشد. ظن المؤمنون و المؤمنات بأنفسهم خیرا.
حسن ظن، یکی از آثار ایمان است. دامن زدن به سوءظن و افترا، سبب محو ایمان است. در روایات داریم که وقتی حاکمیت با شر و فساد است، به هر چیزی سوءظن داشته باشید، اما وقتی حامیت با خیر و صلاح در جامعه است، سوءظن‏ها را رها کنید، به یکدیگر حسن ظن داشته باشید، حرفهای هم را با چشم قبول بنگرید و گوش کنید. بدیهای دیگر را نبینید، و خوبی‏های هم را مشاهده کنید.(1111)