ازدواج از نظر اسلام از چند جنبه مقدس است. بر خلاف مسیحیت که تجرد در آن تقدس دارد، در اسلام تأهل قداست دارد. و آن هم به این دلیل است که: اولأ ازدواج جنبه تربیتی برای روح انسان دارد. ازدواج یک نوع کمال برای روح انسان است. که این کمال جز به وسیله تأهل پیدا نمیشود. یعنی اگر یک مرد یا یک زن تا آخر عمر مجرد بماند و لو اینکه تمام عمرش را ریاضت بکشد، نماز بخواند، روزه بگیرد و... یک نوع خامی در روح او وجود دارد و علتش آن است که متأهل نشده است. فلذا اسلام تأهل را ارزش میداند.(245)
معیار انتخاب همسر در نزد مردم معمولاً چند چیز است: ثروت، زیبایی، حسب و نسب. ولی در حدیث میخوانیم: علیک بذات الدین تو در انتخاب، همسر، محور را عقیده و تفکر و بینش او قرار ده. (کنزالعمال، ح 46602). در حدیث دیگر میخوانیم: چه بسا زیبایی که سبب هلاکت و ثروت که سبب طغیان باشد.
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: هر گاه کسی به خواستگاری دختر شما آمد که دین وامانتداری او را پسندید، جواب رد ندهید وگرنه به فتنه و فساد بزرگی مبتلا میشوید. (بحارالانوار، ج 103، ص 372).
امام حسن (علیه السلام) به کسی که برای ازدواج دخترش مشورت میکرد فرمود: داماد با تقوا انتخاب کن که اگر دخترت را دوست داشته باشد گرامیش میدارد و اگر دوستش نداشته باشد، به خاطر تقوایی که دارد به او ظلم نمیکند. (مکارم الخلاق، ج 1، ص 446).
اگر از امین بودن، توانایی و علاقمندی به کار جوان مطمئن شدیم، نداشتن امکانات و مسکن را مانع ازدواج قرار ندهیم. (حضرت شعیب به حضرت موسی دختر میدهد چرا که او قوی و امین است. سوره مبارکه قصص.
صدقه و صداق، از صدق است. صدقه، نشان صداقت در ایمان به خدا و صداق یا مهریه، نشانه صدق و راستی در علاقه به همسر است.
پیشنهاد ازدواج از جانب پدر دختر مانعی ندارد. انی أرید أن أنکحک (در قضیه ازدواج حضرت موسی (علیه السلام) با دختر حضرت شعیب (علیه السلام).
رعایت نوبت میان دختران، و ازدواج دختر بزرگتر قبل از کوچکتر، همه جا ضروری نیست.
گرچه در بسیاری کارها از عجله انتقاد شده است لکن در مواردی نظیر اقامه نماز، دفن میت ازدواج در جوانی، پرداخت بدهی، توبه و پذیرایی از مهمان عجله مورد سفارش است.
به ضعیفان و محرومان با ایمان بها داده و با آنان ازدواج کنید.
اول ایمان، بعد ازدواج. فکر نکنید شاید بعد از ازدواج ایمان بیاورند.
ازدواج و همسر، عامل آرامش روح و زندگی است و ناآرامیهای روانی را برطرف میکند.
ازدواج، تنها راه صحیح و پاک برای ارضای غریزه جنسی است و راههای دیگر نادرست و ناپاک است.
در ازدواج، فریب جمال ثروت و موقعیت دیگران را نخورید.