تربیت
Tarbiat.Org

گنجینه معارف‏ جلد 1
محمد رحمتی شهرضا

نکات‏

پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می‏فرماید: توبه و بازگشت به طرف خدا و رجوع به حق را هر کسی انجام بدهد خوب است، اما جوان اگر توبه کند، بهتر است. از جوان بهتر می‏خرند. آن کس که همه دری زده، همه طرفی رفته، همه کاری کرده است، حالا دستش از همه جا کوتاه شده است و در خانه خدا آمده است، خیلی فرق دارد با آن جوان. انسان وقتی مسن شد و تمام قوای بدنی‏اش تحلیل رفت، یک حالت آمادگی قهری برای تسلیم شدن برای حق پیدا می‏کند. غیر آن جوان مغرور و یک کپسول شهوت خودخواه است که بواسطه قوای جسمانی‏اش خودخواه شده است و حاضر نیست که زیر بار کسی حتی خدا برود.(1353)
آنکه حق را شناخت و به آن دعوت کرد و از چیزی نهراسید، خداوند دید ملکوتی به او می‏بخشد. (همچون حضرت ابراهیم)، و کذلک نری ابراهیم ملکوت... آری، یک جوان هم می‏تواند با رشد معنوی، به دید ملکوتی دست یابد. چون طبق تفاسیر متعدد، ابراهیم در آن زمان نوجوان بود.
مخالفان انبیا، برای دو قشر جوان دختر و پسر برنامه‏ها دارند.
جوان، نیازمند تفریح و ورزش است.
با نوجوان باید با زبان موعظه سخن گفت، نه سرزنش.
سؤال: در قیامت از چه می‏پرسند؟ الف: از نعمت‏ها. ثم لتسئلن یومئد عن النعیم (تکاثر، 8). در روایات متعددی، رهبری و ولایت را نیز از مصادیق نعمت مورد سؤال در آیه برشمرده‏اند. (وسائل الشیعه، ج 24، ص 299).
ب: از قرآن و اهل بیت (علیهم السلام). پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: از مردم سؤال می‏شود که با قرآن و اهل بیت من چگونه عمل کردید؟ ثم اسألهم ما فعلتم بکتاب الله و بأهل بیتی (تفسیر فرقان). ج: از رفتار و کردار. لنسئلنهم أجمعین. عما کانوا یعملون (حجر، 92 - 93).
د: از اعضا و جوارح. ان السمع و البصر و الفؤاد کل أولئک کان عنه مسؤلا (اسراء، 36).
ه: از پذیرش و عدم پذیرش رسولان. یا معشر الجن و الانس ألم یأتکم رسل منکم... (انعام، 130).
چنان که در جای دیگر از رهبران دینی نیز در مورد بر خورد مردم با آنان سؤال می‏شود. یوم یجمع الله الرسل فیقول ما ذا أجبتم... (مائده، 109).
و: از عمر و جوانی که چگونه سپری شد.
ز: از کسب و درآمد. چنان که در روایات می‏خوانیم: در روز قیامت انسان از چهار چیز به خصوص سؤال و باز خواست می‏شود: شبابک فیما أبلیته و عمرک فیما أفنیته و مالک مما اکتسبته و فیما أنفقته (الکافی، ج 2، ص 135، بحار، ج 7، ص 259.) در مورد عمر و جوانی که چگونه آن را گذراندی و درباره مال و دارایی که چگونه به دست آوردی و در چه راهی مصرف کردی.
هر کس یوسف وجودش را ارزان بفروشد، پشیمان می‏شود. عمر، جوانی، عزت، استقلال و پاکی انسان، هر یک یوسفی هستند که باید مواظب باشیم ارزان نفروشیم.
کلید همه بدبختی‏ها، غفلت است. غفلت از خداوند، غفلت از معاد، غفلت از آثار و پیامدهای گناه، غفلت از توطئه‏ها، غفلت از محرومان، غفلت از تاریخ و سنت‏های آن و غفلت از جوانی و استعدادها و زمینه‏های رشد. جوان، مهبط لطف پروردگار است و در بسیاری از موارد، دل او محل جلوه عنایات ویژه الهی است. این را باید جوآنها قدر بدانند.(1354) شما جوانها باید اراده خود را قوی کنید تا در مقابل هر ظلم و بیدادگری ایستادگی نمایید و جز این چاره‏ای ندارید.(1355) جوانهای عزیز! قدر خودتان را بدانید. دنیا برای فعالیت و کار و سازندگی و مبارزه و ساخته شدن به دست انسانهاست.(1356)