پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) میفرماید: توبه و بازگشت به طرف خدا و رجوع به حق را هر کسی انجام بدهد خوب است، اما جوان اگر توبه کند، بهتر است. از جوان بهتر میخرند. آن کس که همه دری زده، همه طرفی رفته، همه کاری کرده است، حالا دستش از همه جا کوتاه شده است و در خانه خدا آمده است، خیلی فرق دارد با آن جوان. انسان وقتی مسن شد و تمام قوای بدنیاش تحلیل رفت، یک حالت آمادگی قهری برای تسلیم شدن برای حق پیدا میکند. غیر آن جوان مغرور و یک کپسول شهوت خودخواه است که بواسطه قوای جسمانیاش خودخواه شده است و حاضر نیست که زیر بار کسی حتی خدا برود.(1353)
آنکه حق را شناخت و به آن دعوت کرد و از چیزی نهراسید، خداوند دید ملکوتی به او میبخشد. (همچون حضرت ابراهیم)، و کذلک نری ابراهیم ملکوت... آری، یک جوان هم میتواند با رشد معنوی، به دید ملکوتی دست یابد. چون طبق تفاسیر متعدد، ابراهیم در آن زمان نوجوان بود.
مخالفان انبیا، برای دو قشر جوان دختر و پسر برنامهها دارند.
جوان، نیازمند تفریح و ورزش است.
با نوجوان باید با زبان موعظه سخن گفت، نه سرزنش.
سؤال: در قیامت از چه میپرسند؟ الف: از نعمتها. ثم لتسئلن یومئد عن النعیم (تکاثر، 8). در روایات متعددی، رهبری و ولایت را نیز از مصادیق نعمت مورد سؤال در آیه برشمردهاند. (وسائل الشیعه، ج 24، ص 299).
ب: از قرآن و اهل بیت (علیهم السلام). پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: از مردم سؤال میشود که با قرآن و اهل بیت من چگونه عمل کردید؟ ثم اسألهم ما فعلتم بکتاب الله و بأهل بیتی (تفسیر فرقان). ج: از رفتار و کردار. لنسئلنهم أجمعین. عما کانوا یعملون (حجر، 92 - 93).
د: از اعضا و جوارح. ان السمع و البصر و الفؤاد کل أولئک کان عنه مسؤلا (اسراء، 36).
ه: از پذیرش و عدم پذیرش رسولان. یا معشر الجن و الانس ألم یأتکم رسل منکم... (انعام، 130).
چنان که در جای دیگر از رهبران دینی نیز در مورد بر خورد مردم با آنان سؤال میشود. یوم یجمع الله الرسل فیقول ما ذا أجبتم... (مائده، 109).
و: از عمر و جوانی که چگونه سپری شد.
ز: از کسب و درآمد. چنان که در روایات میخوانیم: در روز قیامت انسان از چهار چیز به خصوص سؤال و باز خواست میشود: شبابک فیما أبلیته و عمرک فیما أفنیته و مالک مما اکتسبته و فیما أنفقته (الکافی، ج 2، ص 135، بحار، ج 7، ص 259.) در مورد عمر و جوانی که چگونه آن را گذراندی و درباره مال و دارایی که چگونه به دست آوردی و در چه راهی مصرف کردی.
هر کس یوسف وجودش را ارزان بفروشد، پشیمان میشود. عمر، جوانی، عزت، استقلال و پاکی انسان، هر یک یوسفی هستند که باید مواظب باشیم ارزان نفروشیم.
کلید همه بدبختیها، غفلت است. غفلت از خداوند، غفلت از معاد، غفلت از آثار و پیامدهای گناه، غفلت از توطئهها، غفلت از محرومان، غفلت از تاریخ و سنتهای آن و غفلت از جوانی و استعدادها و زمینههای رشد. جوان، مهبط لطف پروردگار است و در بسیاری از موارد، دل او محل جلوه عنایات ویژه الهی است. این را باید جوآنها قدر بدانند.(1354) شما جوانها باید اراده خود را قوی کنید تا در مقابل هر ظلم و بیدادگری ایستادگی نمایید و جز این چارهای ندارید.(1355) جوانهای عزیز! قدر خودتان را بدانید. دنیا برای فعالیت و کار و سازندگی و مبارزه و ساخته شدن به دست انسانهاست.(1356)