تربیت
Tarbiat.Org

گنجینه معارف‏ جلد 1
محمد رحمتی شهرضا

نکات‏

پس بدان که رذیله دروغ از اموری است که عقل و نقل، متفق بر قبح و فسادش هستند و خود آن فی نفسه از کبائر و فواحش است، چنانچه اخبار بر آن دلالت دارد... گاهی می‏شود که بواسطه کشف یک دروغ انسان به طوری از درجه اعتبار پیش مردم ساقط می‏شود که تا آخر عمر، جبرانش را نتوان کرد. خدا نکند کسی معروف به دروغگویی شود که هیچ چیز شاید بیشتر از این به حیثیت انسان لطمه نمی‏زند.(1474)
کسانیکه به لشکر خود وعده پیروزی می‏دهند و می‏گویند: ما غالبیم، دروغ می‏گویند. هیچگاه حضرت امیرمؤمنان (علیه السلام) نفرمود ما بر معاویه غالب می‏شویم مگر یک بار و آن نیز برای ایجاد رعب در دل آنها بود که با صدای بلند فرمود: لأقتلن معاویة و أصحابه؛ معاویه و یاران او را خواهم کشت. ولی بلافاصله آهسته فرمود: ان شاء الله؛ اگر خدا بخواهد. و به کسی که در این باره از او سؤال نمود، فرمود: تا که دروغ نگفته باشم(1475).
یک وقت هم معاویه خواست علی (علیه السلام) را امتحان کند، لذا چند نفر را نزد ایشان فرستاد، اولی آمد و گفت: معاویه مرد. حضرت (علیه السلام) ساکت شد، در پاسخ دومی هم حضرت ساکت شد ولی در پاسخ سومی فرمود: لم یمت و لایموت معاویة حتی ینبت تحت قدمی؛(1476) معاویه نمرده و نخواهد مرد تا این که در زیر پای من گیاه بروید. آیا امکان دارد چنین کسی از حال معاویه و مراد او اطلاع نداشته باشد؟!(1477)
دروغ و نفاق، ملازم یکدیگرند و منافقان برای فرار از کار، به دروغ سوگند می‏خورند.
پیمان شکنی و دروغ، روحیه نفاق می‏آورد. گناه، گناه می‏آورد.
دروغ، تنها با زبان نیست، عمل انسان نیز گاهی نشان دروغ بودن ادعاست.
دروغ، دروغ می‏آورد. برادران یوسف برای توجیه خطای خود، سه دروغ پی در پی گفتند: مسابقه رفته بودیم، یوسف را نزد وسایل گذاشتیم، گرگ او را خورد.
سابقه بد و دروغ، در پذیرش سخنان انسان در تمام عمر ایجاد تردید می‏کند.
علامت منافق سه چیز است: خیانت در امانت، دروغ در سخن، تخلف در وعده.
دروغ، سرچشمه بسیاری از گناهان و خطرناک‏تر از آنهاست و لذا قلب دروغ ساز، فرودگاه شیطان می‏شود.
با یک راستگویی در گروه صادقین قرار نمی‏گیریم، ولی با یک دروغ جزو دروغگویان می‏شویم.
دروغ می‏تواند مقدمه انحراف دائمی شود.
زیان دروغ به خود دروغگو بر می‏گردد.