تربیت
Tarbiat.Org

گنجینه معارف 3 (110 موضوع)
محمد رحمتی شهرضا

نكات‏

این مفاهیم و معارفى كه در صحیفه سجّادیه است، به قدرى زیباست ! انسان گاهى اوقات حیرت مى‏كند كه این چه ذهنى است، چه مغزى است كه توانسته اینها را در كنار هم بنشاند و چنین تعبیراتى را درست كند!(1729)
بنیانگذار انقلاب اسلامى حضرت امام خمینى(قدس سره) در وصیّتنامه الهى سیاسى خود فرموده‏اند: ما مفتخریم كه ادعیه حیات‏بخش كه او را قرآن صاعد مى‏خوانند، از ائمه معصومین(علیهم السلام) ما است. ما به مناجات شعبانیه امامان و دعاى عرفات حسین بن على(علیهم السلام) و صحیفه سجّادیه این زبور آل محمد و صحیفه فاطمیه كه كتاب الهام شده از جانب خداوند تعالى، به زهراى مرضیه است؛ از ماست.
حضرت على بن الحسین(علیه السلام) ، با آن حال نقاهت، آن طورى كه شایسته است، تبلیغ كرد.(1730)
مرحوم فیض الاسلام(قدس سره) درباره صحیفه سجّادیه گفته است:
این كتاب را هر كس از روى اخلاص و با نیّت پاك بخواند و در فهم معانى آن اندیشه نماید، بى‏درنگ نور الهى در دل او تابیده و متوجه خداوند متعال گشته و به راه سعادت و نیك‏بختى دنیا و آخرت قدم مى‏گذارد.
علامه شهید مرتضى مطهرى(قدس سره) گفته است: یكى از آن گنجینه‏هاى بزرگى كه در دنیاى شیعه وجود دارد این دعاهاست. به خدا قسم گنجینه‏اى است از معرفت. اگر ما هیچ دلیل دیگرى نداشتیم غیر از دعاهایى كه داریم، از زین العابدین(علیه السلام) صحیفه سجّادیه یا دعاهاى غیر صحیفه سجّادیه ، مانند دعاى ابوحمزه ثمالى از على بن الحسین(علیه السلام) نداشتیم و اسلام در چهارده قرن چیز دیگرى نداشت، جز همین كه توسط شاگردهاى اسلام چنین اثرى ظاهر شده كافى است، آن قدر این‏ها اوج و رفعت دارد كه اصلاً اعجاز جز این چیزى نیست.
مقام معظم رهبرى فرمودند: « آرى، یك كتاب صحیفه سجّادیه از اول تا آخر پر از انگیزه‏هاى شریف براى انسان‏هاست كه اگر انسان به آنها توجه كند واقعاً همین صحیفه سجّادیه كافیست كه یك جامعه را توجه دهد و اصلاح و بیدار كند.» مقام معظم رهبرى در جاى دیگرى از همان بحث پیشنهاد ارزنده‏اى فرموده‏اند كه الهام‏بخش ولایتمداران دانشمند مى‏باشد: «شایسته است، كسانى روى كتاب شریف صحیفه سجّادیه كار كنند ».
علامه حسن زاده آملى با طرح پیشنهادى مى‏گوید: امید آن كه در حوزه‏هاى علمیه مصحّف ادعیه و اذكار كه از ائمه اطهار(علیهم السلام) صادر شده‏اند و بیانگر مقامات و مدارج و معارج انسانند جزء متون كتب درسى قرار گیرند، و در محضر كسانى كه زبان فهم و اهل دعا و سیر و سلوكند و راه رفته و راهنمایند درس خوانده شوند، در نظر این كمترین، انجیل اهل بیت و زبور آل محمد (صحیفه كامله سجّادیه ) در عداد كتب درسى درآیند كه نقش خوبى در احیاء معارف اصیل اسلامى است، البته فهم و تعلیم و تعلّم آنها بدون معرفت به علوم ادبى و معارف نقلى و عقلى و عرفانى صورت‏پذیر نیست.
خطیب گرانقدر مرحوم محمّد تقى فلسفى(قدس سره) در مقدمه شرح دعاى مكارم الاخلاق كه یكى از لطیف‏ترین دعاهاى صحیفه سجّادیه است مى‏گوید:
«دعاى شریف مكارم الاخلاق صحیفه سجّادیه، حاوى تعالیمى مهم و درس‏هاى آموزنده و انسان‏ساز است و به هر نسبت كه افراد علاقه‏مند و با ایمان در مضامین آن دقّت كنند و محتواى آن را به نیكى فراگیرند و دستورهایش را عملاً به كار بندند، به همان نسبت از سعادت واقعى و كمال راستین برخوردار مى‏گردند و به مكارم اخلاق و سجایاى انسانى متخلق مى‏شوند.»
آیت الله جعفر سبحانى در بخشى از مطلبى كه پیرامون این كتاب شریف تحت عنوان «صحیفه سجّادیه یا مكتب عالى تربیت» نگاشته‏اند، چنین مى‏فرمایند: «صحیفه سجّادیه دعاهاى پیشواى عارفان، سرور ساجدان، زیور نیایشگران و چهارمین پیشواى شیعیان جهان حضرت زین العابدین(علیه السلام) است. كه به تقاضاى شرایط حكم بر جامعه آن روز، از طریق دعا و نیایش توانسته است، جوهر عرفان و توحید را در قالب دعا ریخته و وظایف مسلمانان را در شدیدترین شرایط روشن سازد. آن شیفته دعا و نیایش، از طریق دعا به ما مى‏آموزد كه چگونه با خدا راز و نیاز كنیم و چگونه او را تنزیه بنمائیم و چگونه درهاى توبه را به روى خود بگشائیم و با جامعه به چه نحوى رفتار نماییم و راه نیكى به پدر و مادر و فرزندان و دوستان و همسایگان چیست؟ و سلوك انسان وارسته چگونه باید باشد؟
این كتاب به راستى یك مدرسه الهى است كه همه نوع آموزشهاى اخلاقى، اجتماعى و سیاسى در آن هست و به یك معنا مكتب نمونه تربیت است كه سیّد ساجدان با الهام از نیاكان و الهام الهى آن را پى‏ریزى كرده است.»
مرحوم آقاى طالقانى فرمودند: «آرى صحیفه سجّادیه مجموعه دعاهاى بسیار نفیس فقط دعا نیست، سیاست است، تربیت است و روانكاوى و روانشناسى است، تحقیق روحیّه فردى و ملّتها است، عرفان است، آرامش است، اعتماد به نفس مى‏آورد، آزادى از زندان نفس مى‏آورد، ارتباط گروه‏ها و اقشار مردم را گوشزد مى‏كند. خدمات متقابل آنها را نسبت به هم اشاره مى‏كند. هدف از آفرینش را اشاره دارد. نور تارك قافلة انسانیّت یعنى محمّد و آل محمّد(علیهم السلام) را نشان مى‏دهد و آنها را شفیع مى‏داند و دیگران را به نزدیك شدن به انوار مى‏طلبد و خیلى مطالب اجمالى و تفصیلى كه تا به دقّت خوانده نشود، معلوم نمى‏شود.»