تربیت
Tarbiat.Org

گنجینه معارف 3 (110 موضوع)
محمد رحمتی شهرضا

سختى كسب علم‏

آیت الله العظمى آخوند محمد كاظم خراسانى كه نامش در حوزه‏هاى علمیّه مى‏درخشد و كتاب معروفش، كفایة الاصول، همچنان سالهاست تدریس مى‏شود. ایشان از رهبران مشروطیت بودند و در این راستا زحمات فراوان كشیدند. این فقیه و اصولى نامى و رهبر سیاسى از دوران تحصیل خود چنین گزارش مى‏دهد: چون مجلس درس به پایان رسید، شیخ [مرتضى انصارى ]به من نگاه كرده گفت: آخوند! مى‏بینم خیلى مؤدّب مى‏نشینى؟ من سر به زیر افكندم و عباى خود را بر روى سینه‏ام بیشتر كشیدم و حالتى داشتم قرین انفعال. شیخ دریافت كه پیراهن من به تنم نیست و قباى خود را پیش آورده‏ام تا گردن خود را بپوشانم و معلوم نشود كه پیراهن ندارم! زیرا [از كفش و لباس ]تنها چیزى كه داشتم و مى‏توانستم بگویم مالك آن هستم یك قباى پاره بود با یك عباى كهنه و یك جفت كفش كه آن هم ته نداشت و با زحمت، پاى خود را بالاتر مى‏گرفتم و به رویه كفش مى‏چسباندم كه پایم بر زمین كشیده نشود كه نجس یا كثیف نشود تا آنجا كه یك روز مجبور شدم سه بار پاى خود را بشویم و یكى از طلاب به گوشه مدرسه نشسته بود مرا دید و به حالم رقّت كرد و كفش مندرس به من داد. در این وقت چنان بود كه گفتى دنیا را به من داده‏اند! آن روز هم شیخ پس از مجلس درس، از برهنگى من آگاه گردیده فهمید كه پیراهن به تنم نیست و به این جهت قباى خود را به روى سینه‏ام كشیده‏ام و مى‏نماید كه مؤدّب نشسته‏ام، امر كرد پیراهنى به من دادند. چهل سال، نه گوشت خوردم و نه آرزوى گوشت داشتم و تنها خوراك من، فكر بود و با این زندگى راضى و قانع بودم و هیچگاه نشد كه سخنى یاد كنم كه گمان كنند از زندگانى خود ناراضى هستم.(1902)