تربیت
Tarbiat.Org

گنجینه معارف 3 (110 موضوع)
محمد رحمتی شهرضا

بوعلى و بوسعید

نقل مى‏كنند كه: «سلطان محمود» مى‏خواست «بوعلى سینا» و چند نفر دیگر را از ماوراءالنهر به مركز حكومتش غزنین -در افغانستان- ببرد. امیر سامانى كه در ماوراءالنهر بود به بوعلى خبر داد كه تو و چند نفر دیگر را مى‏خواهند پیش سلطان محمود ببرند، اگر نمى‏خواهى پیش او بروى قبل از این كه موضوع علنى بشود فرار كن.
ابوعلى سینا تا نیشابور مخفیانه آمد. در آنجا در جلسه موعظه «ابوسعید ابوالخیر» -كه از اكابر عرفا است- شركت كرد.
ابوسعید آن روز این مسئله را مطرح كرده بود كه: كرم الهى نباید موجب غرور بشود و عفو خدا نباید بهانه ترك گناه و اصلاح و تهذیب نفس بشود.
بوعلى جوان و مغرور همینجا یك رباعى ساخت:
مائیم به عفو تو تولّى كرده‏
و ز طاعت و معصیت تبرّى كرده‏
آنجا كه عفو تو باشد باشد
ناكرده چه كرده، كرده چون ناكرده‏
ابوسعید كه شاعر خوش ذوقى بود، فوراً با یك رباعى جواب او را داد:
اى نیك نكرده و بدیها كرده‏
وانگه به خلاص خود تمنّا كرده‏
بر عفو مكن تكیه كه هرگز نبود
ناكرده چو كرده، كرده چون ناكرده(2292)