تربیت
Tarbiat.Org

فرزندم این چنین باید بود[جلد اول](شرح نامه ۳۱ نهج البلاغه)
اصغر طاهرزاده

عقل كامل، دینداری كامل

انبیای الهی كه نشان دادند عاقل‏ترین انسان‌های روزگارشان هستند همه‌ی دیندارى را پیشه‌ی خود كردند و از طرف دیگر نادان‏ترین انسان‌ها كسانى بوده‏اند كه نه تنها دیندارى نكرده‏اند بلكه رو به روى دین و دیندارى آن انسان‌های بزرگ ایستادند. حال مقایسه کنید ما در چه وضعى نسبت به این دو طیف قرار گرفته‏ایم. عقل ما به اندازه‏اى است كه توانسته‌ایم در دین خدا تعمق و تفقه کنیم، و درست به اندازه‏اى كه عاقلیم مى‏توانیم خودمان را نجات دهیم. دیندارىِ ضعیف علاوه بر این كه ظلم بزرگى به دین است، نمى‏تواند باعث نجات ما شود. زیرا ضعفى كه در دیندارى داریم باعث ربوده شدن سایر ابعاد دین ما نیز مى‏شود. ملاصدرا«رحمت‌‏الله‌علیه» مثالى دارد، مى‏گوید: شما به چهره‏اى كه همه‌ی اجزاى آن زیبا است ولى بینی آن زشت است، زیبا نمى‏گویید و به طور كلى آن صورت را زشت محسوب مى‏كنید، دین ناقص هم كه بعضى از دستورات آن رعایت نشود، همین طور است. علماى اخلاق هم مثال بسیار زیبایى مى‏زنند كه البته از باب تذكّر است. مى‏گویند: هر نقطه ضعفى كه در دیندارى داشته باشید، شیطان از همان نقطه شروع مى‏كند واردشدن و كم‏كم همه‌ی دین شما را مى‏گیرد. پس راه نجات ما این است كه هیچ دستگیره‏اى به شیطان ندهیم. چگونه؟ با محكم‌گرفتن دستورات دین و این‌که دیندارى را به صورتی جدّی ادامه دهیم. در آن صورت است که از برکات همه‌جانبه‌ی دین بهره‌مند می‌شویم و از حاکمیت نفس امّاره آزاد می‌گردیم.
همان‌طور که امام خمینى«رض» فرمودند: «مملكت اسلامى باید همه‏اش اسلامى باشد»، قلب و عقل و ذهن و اعمال مسلمانان همه باید در کنترل اسلام باشد تا همه‌ی ابعاد آن‌ها در مسیر الهی سیر کند. اگر با دین به صورت تفنّنى و تفریحى برخورد كنیم دیندارىِ ما بیهوده است زیرا تمام دین را وارد همه‌ی زندگی خود نمی‌کنیم. همیشه تنها كسانى تا پاى جان در مقابل دشمنان دین ایستاده‏اند كه تمام دین را پذیرفته باشند و به بهترین نحو از امتحانات الهی سرفراز بیرون آمده‌اند. ولی بقیه افراد كه دینِ نیم‏بندى داشتند بالاخره در طول امتحاناتِ زندگى، دینشان را از دست داده و مردود گشته‏اند و قرآن از این جهت ملت‌هایی را که به بعضی از قسمت‌های دین ایمان آورده و به بعضی از قسمت‌های آن کافر گشته‌اند، سرزنش می‌کند. می‌فرماید: «أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتابِ وَ تَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ یَفْعَلُ ذلِكَ مِنْكُمْ إِلاَّ خِزْیٌ فِی الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ یُرَدُّونَ إِلى‏ أَشَدِّ الْعَذابِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ»(116) آیا به بعضى از دستورات كتاب آسمانى ایمان مى‏آورید، و به بعضى كافر مى‏شوید؟! براى كسى از شما كه این عمل را انجام دهد، جز رسوایى در این جهان، چیزى نخواهد بود، و روز رستاخیز به شدیدترین عذاب‌ها گرفتار مى‏شوند و خداوند از آنچه انجام مى‏دهید غافل نیست‏.
همه‌ی حرف آن است که پذیرفتن قسمتى از دین، نجات‌دهنده نیست. خواهرى كه نسبت به برخورد دینى خود با نامحرم حساس نیست یا برادرى كه نسبت به ظاهر اسلامى خود احساس تعهد نمی‌کند دستگیره‏اى به شیطان داده‌اند‏ تا شیطان از همان طریق همه‌ی دین آن‌ها را از قلبشان برباید. نمى‏خواهم بگویم هركس دین را پذیرفت باید از همان ابتدا همه‌ی نكات دینى را رعایت كند و اگر سهواً مرتكب مكروهى شد با او برخورد تند بكنیم. عرض بنده آن است که بدانید اگر می‌خواهید از برکات دینِ خدا بهره‌مند شوید باید به همه‌ی ابعاد دین الهی متعهد باشید نه این‌كه به قسمتى از آن عمل كنید و قسمت‌هایى از آن را منکر شوید. باید بناى ما این باشد كه همه‌ی دین را عمل کنیم و جان و همت خود را در راه دیندارىِ خود صرف كنیم این است معنای توصیه‌ی حضرت به فرزندشان که می‌فرمایند: «جاهِدْ فِى اللّه‏ِ حقَّ جِهادِهِ».