مقام انسان كامل، مقام كلّ انسانیت است و شب قدر، شبى است كه انسان باید بتواند به كلّ انسانیتاش نظر کند و حتیالمکان به آن نزدیک شود. و كلِّ هر انسانى که همان فطرت او باشد، امام معصوم است که به صورت بالفعل متعیَّن شده، قلب باید به امام معصوم دست پیدا كند و دست پیداكردن به امام معصوم یعنى توجه عمیقِ عاشقانه به مقام عصمت و طهارت تا از این راه انسان بتواند به قدرِ شایستهی انسانىِ خود برسد. به همین دلیل شب قدر، شب توجه به امام كامل یعنى امیرالمؤمنین(ع) است.
قدر یعنى نظر به وسعت و اندازهی انسانیت و شب قدر شبى است كه در آن شب مىتوان با همت بلند به حد كامل انسانیت دست یافت. از ما در آن شب بیدارماندن و توجه به رحمت الهی میخواهند، از ما خواستهاند در آن شب:
یك چشم زدن غافل از آن یار نباشید
شاید كه نگاهى كند آگاه نباشید
شب قدر، شب دریافت قرآن است و قرآن مقام قلب انسان كامل است. پس شب قدر شب پذیرش قرآن است از طریق قلبمان، قلبی که توانسته به امام معصوم نظر اندازد. از این جهت به ما گفتهاند قلب خود را آماده کنید تا ملائكه و روح به اذن پروردگارشان به تبع نزول بر قلب مبارک امام، بر قلب شما نیز تجلی کنند. آنها بر قلبى كه با عمل به توصیههای امام معصوم بیدار شده باشد نازل مىشوند و حقیقت جامع قرآن را بر آن قلب نازل میکنند. و این همان معنى درك شب قدر است، به همین جهت لازم است توجه داشته باشید ماه رمضان حقیقتاً ماه نزول قرآن است و روزهداری فرع آن است. میفرماید: « شَهْرُ رَمَضانَ الَّذی أُنْزِلَ فیهِ الْقُرْآن» ماه رمضان ماهی است که در آن قرآن نازل میشود یعنی کمال ظرف را به جهت کمال مظروف میداند. فرمودهاند: «كُتِبَ عَلَیْكُم الصّیامَ»(76) روزهداریِ این ماه را بر شما واجب کردیم ولی روزهداری، بستری است تا روح بتواند به انسان کامل شبیه شود و بیش از پیش به مولایتان امیرالمؤمنین(ع) نزدیک گردید و آن حضرت را مرتبهی برتر خود احساس کنید و قلب صاحب آن شب یعنی قلب مبارک امام زمان(عج) را از خود راضی نمایید، قلبى که در هر شبِ قدر قرآن بر آن نازل مىشود.
توصیههای حضرت مولی الموحدین(ع) انسان را تا آنجا جلو میبرد که انسان احساس میکند یک نحوه آشنایی به امام زمانِ خود دارد. از این جهت نزدیكى به قلب امام از طریق رعایت این دستوراتِ فوقالعاده، موجب آمادگى قلب براى پذیرش قرآن است. باز تأکید میکنم كسى كه صادقانه محبت به امیرالمؤمنین(ع) را به قلب خود تفهیم كند قرآن فهم مىشود و قرآن براى او دیگر الفاظ صِرف نخواهد بود، چون حضرت علی(ع) در حرکات و سکنات خود قرآن ناطقاند و فهم علی(ع) یعنی فهم قرآن. لفظ قرآن در طول 23 سال نازل شده امّا حقیقت قرآن هر سال در شب قدر نازل مىشود، چون حقیقت قرآن نور است و قلبها را منور میکند، قلبی که در مقام عصمت باشد و در ذیل امام معصوم قرار گرفته باشد منور به معارفی میشود که در لفظ و کتاب نمیگنجد. همانطور كه گفتهاند:
باقىِ این نكته آید بىزبان
در دل آن كس كه دارد نور جان
اگر كسى به وسیلهی روزهگرفتن، نفس امّارهی خود را به حاشیه برد و روح خود را جهت عمل به دستورات امام معصوم آماده کرد، به نور جان مجهز میگردد و با جنبهی نوری قرآن مرتبط میشود و از قرآن چیزى فراتر از لفظ و حرف و حتی معانی میفهمد. عمده آن است که رویکرد ما در رابطه با توصیههای حضرت، رویکردی باشد جهت سیر قلبى، تا قلب به شعور خاص خود برسد و محدود به آداب نشود. چقدر خوب است كه دل عزیزان در حین مطالعهی توصیههای حضرت بیدار باشد و عزم پذیرش تجلیات نور قرآن را در خود بپروراند.
حضرت به فرزندشان فرمودند: هوسهایت را با دورى از دنیا و زهد کنترل کن و قلب خود را با موعظه زنده نگهدار و با یقین، قوّت بخش و با حكمت نورانى كن و با توجه به مرگ، خوارش گردان و آن را به گونهاى بیدار كن كه به فناى خود اقرار كند. فجایع دنیا را بشناس و یورش و چموشى و زشتكارى زمانه را بفهم و قصّهی امتها و ملتهاى گذشته را بر قلب خود عرضه كن. ببین كه آن انسانها چه كارهایى كردند و چه نتایجى گرفتند.