تربیت
Tarbiat.Org

فرزندم این چنین باید بود[جلد اول](شرح نامه ۳۱ نهج البلاغه)
اصغر طاهرزاده

نگاه جاهلانه به تاریخ

یكى از مشكلات انسانِ مدرن آن است كه به تاریخ آن طور نظر ندارد که بخواهد زندگی خود را بر بام بلندِ تجربه‌ی گذشتگان و ره‌رفتگان بنا کند، اگر هم به تاریخ گوشه‌ی چشمى مى‏اندازد براى فهمیدن علت اضمحلال و یا تعالی ملت‏ها و تمدن‌ها نیست بلكه براى آن است که با نگاه باستان‌شناسانه به آثار زندگی گذشتگان و کوزه‌ها و سکه‌های باقیمانده از آن‌ها دست یابد. متأسفانه عموماً آداب ظاهرى ملّت‏هاى گذشته را مى‏طلبد و نه سنّت‏هاى جارى در نحوه‌ی حیات آن‌ها را. بر این اساس باید گفت: اگر جاهلانه به تاریخ بنگریم عبرت لازم را نمی‌یابیم ولی اگر عالمانه به سیره و سنت گذشتگان نظر کنیم آن نوع نگاه برای ما زندگى‏ساز است. نظر به گذشتگان براى كسانى سرمایه‌ی خوبى خواهد بود كه بنا دارند از نحوه‌ی مراقبت آن‌ها آگاهی یابند تا در مراقبه‌های خود بهتر موفق شوند و این نوع برخورد با سیره‌ی گذشتگان، زندگی در گذشته نیست بلکه زندگی در امروز و در فردا است.
فرمودند: «فَاِنَّهُمْ لَمْ یَدَعُوا اَنْ نَظرُوا لاَِنْفُسِهِم كَما اَنْتَ ناظِرٌ وَ فَكَّروُا كَما اَنْتَ مُفَكِّرٌ ثُمَ رَدَّهُم آخِرُ ذلكَ اِلَى الْأَخْذِ بِما عَرَفُوا وَ الاِْمْساكِ عَمّالَمْ یُكَلَّفُوا» به گذشته‌ی نیاکان صالح و خاندان پرافتخارت بنگر و ببین كه آن‌ها سرسرى زندگى نكردند. همان طور كه تو به صورتی جدّی به زندگى نظر مى‏كنى آن‌ها نیز همان‌طور به زندگىِ خود نظر داشتند. از كسانى نبودند كه بدون توجه به ریشه‌ی مشکلات و تلاش برای رفع آن‌ها در آرزوىِ رفع مشكلات زندگی خود و جامعه باشند. بعضى افراد در هنگام بیمارى همه كارى مى‏كنند جز نگاه‌كردن به خودِ بیمارى. آه و ناله سر مى‏دهند، به دكتر مراجعه مى‏كنند، دارو مصرف مى‌كنند و... امّا حاضر نیستند فكر كنند ببینند چرا بیمار شده‏اند. این افراد هیچ‌گاه نمى‏توانند خودشان را درمان كنند. حضرت مى‏فرمایند گذشتگان تو هرگز دست از نظر به خود برنداشتند و بیش از آن‌که به اطراف خود مشغول باشند در خود و برخود نظر داشتند، پس اولاً: فكر نكن آن‌ها انسآن‌هایى سطحى بوده‏اند تا بخواهی از سابقه‌ی تاریخى ملت‏ها ساده بگذری. ثانیاً: خود را تافته‌ای جدا بافته‏ از بقیه ندان، كه آن‌ها نیز مثل تو در مورد زندگی خود فكر مى‏كردند.