تربیت
Tarbiat.Org

فرزندم این چنین باید بود[جلد اول](شرح نامه ۳۱ نهج البلاغه)
اصغر طاهرزاده

توقفی کارساز

فرمودند: «وَ اَمْسِكْ عَنْ طَریقٍ اِذا خِفْتَ ضَلالَتَه» فرزندم! و به راهی که بیم گمراهی در آن می‌رود، قدم مگذار!
می‌خواهند ما عادت كنیم كه با مبهمات زندگى نكنیم و در اموری که حقیقت در آن امور برایمان روشن نیست قدم نگذاریم. گفت:
در تو نمرودی است در آتش مرو

گر روی اول تو ابراهیم شو

متأسفانه با ساده‌ترین شایعات بازی می‌خوریم و بدون آن‌که دغدغه‌ی رسیدن به حقیقت را داشته باشیم با همان شایعات وارد میدان می‌شویم و نظر می‌دهیم و تحلیل می‌کنیم و قضاوت می‌نمائیم. در حالی‌که اگر در همان ابتدای امر به این نکته حساس بودیم که خطر گمراه‌شدن در این عرصه‌ای که ما وارد آن شده‌ایم وجود دارد و همه‌ی حقیقت در این موضوع در اختیار ما نیست، هرگز به ورطه‌ی قضاوت‌های بی‌جا نمی‌افتادیم.
فكر مى‏كنید انقلاب ما از چه كسانى ضربه خورده است؟ از كسانى كه حقیقت و جایگاه حرکت حضرت امام خمینى«رض» را نفهمیده، به دنبال ایشان راه افتادند و چون روح نهضت را نمی‌شناختند، با شایعاتی که دشمن ایجاد کرد آن‌ها بازی خوردند و نفهمیدند اساساً حقیقت این نهضت با این شایعات سازگاری ندارد. دو دسته به انقلاب خدمت كردند: یكى آنها كه دانسته وارد انقلاب شدند و دیگر آنها كه هر وقت راه برایشان مبهم بود وارد آن راه و معركه نشدند، تا آن‌كه مسایل براى آنها روشن بشود. آدمى كه در مبهمات زندگى مى‌كند، مبهم سخن مى‏گوید، مبهم وارد دعواهای سیاسی می‌شود، و مبهم ادعا مى‏كند و این امر عجیبى است که امروز جامعه‌ی بشری گرفتار آن شده است. توصیه‌ی حضرت امام الموحدین(ع) به فرزندشان آن است که تا نسبت به موضوعى اطمینان نداری اقدامی در راستای آن موضوع مکن و از این جهت انسان تكلیفى هم نسبت به آن موضوع ندارد. حضرت نمى‏فرمایند خود را به خواب بزنیم و تلاشی در جهت فهم حقیقت از خود نشان ندهیم، چشمان‌مان را ببندیم و بگوییم نمى‏بینم، این كه مشخص است سوءاستفاده از كلام امام الموحّدین(ع) است امّا آن وقتی که موضوع واقعا همه‌ی ابعادش برایمان روشن نیست و خطر گمراهی در پیش است مواظب باشیم اقدامی انجام ندهیم و از خدا بخواهیم راه را برای ما روشن کند. حضرت صادق(ع) می‌فرمایند: «أَوْرَعُ النَّاسِ مَنْ وَقَفَ عِنْدَ الشُّبْهَة»(103) با تقواترین مردم کسی است که در هنگام روبرو شدن با چیزی که حق و باطل آن معلوم نیست، توقف می‌کند و به عملی دست نمی‌زند و یا حضرت علی(ع) در وصیت به فرزندشان هنگام احتضار می‌فرمایند: «أُوصِیكَ یَا بُنَیَّ بِالصَّلَاةِ عِنْدَ وَقْتِهَا وَ الزَّكَاةِ فِی أَهْلِهَا عِنْدَ مَحَلِّهَا وَ الصَّمْتِ عِنْدَ الشُّبْهَة»(104) ای فرزندم تو را به نماز اول وقت و دادن زکات به اهل‌اش و در موقع‌اش و سکوت هنگامی که موضوع روشن نیست توصیه می‌کنم. به گفته‌ی مولوی:
ظالم آن قومى كه چشمان دوختند

آن سخن‏ها عالمى را سوختند

عالمى را یك سخن ویران كند

روبهان مرده را شیران كند