تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 6
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره نحل آیه 115

(115) إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِیرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ‏
ترجمه: جز این نیست که (خداوند) مردار و خون و گوشت خوک و آنچه نام غیر خدا (به هنگام ذبح) بر آن برده شده، بر شما حرام کرده است، پس هر کس (به خوردن اینها) ناچار شود، بدون آنکه (قصد) تجاوز و تعدی (به حکم خداوند) داشته باشد و یا (از نیاز ضروری) تجاوز کند، (مانعی برای خوردنش نیست) زیرا که خداوند بخشنده مهربان است.
نکته‏ها:
این آیه با اندکی تفاوت، در سوره‏های انعام و نحل که مکّی هستند و سوره‏های بقره و مائده که مدنی هستند نیز آمده است.
کلمه‏ی «اهلال» از «هلال» به معنای بلند کردن صدا هنگام دیدن هلال ماه است و چون مشرکان هنگام ذبح حیوانات، نام بت‏ها را با صدای بلند می‏بردند، از این کار تعبیر به «اهلال» شده است.**تفسیر نمونه.***
گرچه در این آیه مواردی از خوردنی‏های حرام آمده است، امّا منحصر در آنها نیست، بلکه موارد دیگری را پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بیان نموده که به سفارش خود قرآن باید بپذیریم. (ما آتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا)**حشر، 7.***
پیام‏ها:
1- حرام کردن چیزی تنها بدست خداست و کسی حق ندارد از پیش خود یا براساس خرافات و موهومات چیزی را حرام یا حلال کند. (انّما حرّم)
2- دلیل و فلسفه‏ی تحریم بعضی خوردنی‏ها، تنها مسائل بهداشتی و مادی نیست، بلکه دوری از پلیدی‏های معنوی، همچون شرک نیز یک معیار است. (حرّم علیکم المیتة ... و ما اهلّ لغیراللَّه)
3- حتی خوردن باید در مدار توحید باشد. (حرّم ... ما اهلّ لغیراللَّه)
4- از قانون الهی و تبصره‏های آن سوءاستفاده نکنید. (فمن اضطرّ غیر باغ و لا عاد)
5- اسلام بن‏بست ندارد. در شرایط اضطرار، حکم عوض می‏شود. (فمن اضطرّ ... فانّ اللَّه غفور رحیم)