(115) إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیْکُمُ الْمَیْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِیرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَیْرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَلَا عَادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ
ترجمه: جز این نیست که (خداوند) مردار و خون و گوشت خوک و آنچه نام غیر خدا (به هنگام ذبح) بر آن برده شده، بر شما حرام کرده است، پس هر کس (به خوردن اینها) ناچار شود، بدون آنکه (قصد) تجاوز و تعدی (به حکم خداوند) داشته باشد و یا (از نیاز ضروری) تجاوز کند، (مانعی برای خوردنش نیست) زیرا که خداوند بخشنده مهربان است.
نکتهها:
این آیه با اندکی تفاوت، در سورههای انعام و نحل که مکّی هستند و سورههای بقره و مائده که مدنی هستند نیز آمده است.
کلمهی «اهلال» از «هلال» به معنای بلند کردن صدا هنگام دیدن هلال ماه است و چون مشرکان هنگام ذبح حیوانات، نام بتها را با صدای بلند میبردند، از این کار تعبیر به «اهلال» شده است.**تفسیر نمونه.***
گرچه در این آیه مواردی از خوردنیهای حرام آمده است، امّا منحصر در آنها نیست، بلکه موارد دیگری را پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بیان نموده که به سفارش خود قرآن باید بپذیریم. (ما آتاکم الرسول فخذوه و ما نهاکم عنه فانتهوا)**حشر، 7.***
پیامها:
1- حرام کردن چیزی تنها بدست خداست و کسی حق ندارد از پیش خود یا براساس خرافات و موهومات چیزی را حرام یا حلال کند. (انّما حرّم)
2- دلیل و فلسفهی تحریم بعضی خوردنیها، تنها مسائل بهداشتی و مادی نیست، بلکه دوری از پلیدیهای معنوی، همچون شرک نیز یک معیار است. (حرّم علیکم المیتة ... و ما اهلّ لغیراللَّه)
3- حتی خوردن باید در مدار توحید باشد. (حرّم ... ما اهلّ لغیراللَّه)
4- از قانون الهی و تبصرههای آن سوءاستفاده نکنید. (فمن اضطرّ غیر باغ و لا عاد)
5- اسلام بنبست ندارد. در شرایط اضطرار، حکم عوض میشود. (فمن اضطرّ ... فانّ اللَّه غفور رحیم)