(110) ثُمَّ إِنَّ رَبَّکَ لِلَّذِینَ هَاجَرُواْ مِن بَعْدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَهَدُواْ وَصَبَرُواْ إِنَّ رَبَّکَ مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَّحِیمٌ
ترجمه: پس قطعاً پروردگار تو برای کسانی که پس سختیها(یی که از کفار دیدند برای حفظ آیین یا توبه) هجرت کرده وبه جهاد برخاسته وپایداری نمودند، همانا پروردگارت از آن پس قطعاً آمرزنده مهربان است.
نکتهها:
با نگاه به آیات گذشته میفهمیم که مسلمانان به چند گروه تقسیم میشدند:
1- گروهی که زیر شکنجه کفار جان دادند و کلمهای کفرآمیز به زبان نیاوردند. مثل پدر و مادر عمار.
2- گروهی که ایمان قلبی داشتند ولی برای نجات جان خود تقیّه کردند. مثل عمار.
3- گروهی که بعد از ایمان، کافر و به اصطلاح مرتّد شدند.
4- گروهی که بعد از گرفتار فتنه و انحراف شدن، با هجرت و جهاد و صبر به ایمان برگشته و توبه کردند و دین خود را حفظ کردند.
پیامها:
1- هجرتی ارزش دارد که همراه با جهاد و صبر و مقاومت باشد وگرنه نوعی فرار است. (هاجروا - جاهدوا - صبروا)
2- اسلام بنبست ندارد و هرگونه انحراف و فتنه را میتوان جبران کرد. (مرتد نیز میتواند ایمان آورده و توبه کند)**مرتد دو گونه است؛ 1- مرتد فطری و آن کسی است که از پدر و مادر مسلمان تولد یافته و بعد از قبول اسلام به کفر برگشته است، کیفر او (بخاطر ضربهای که از طریق ارتدادش به جامعه اسلامی و تزلزل عقاید مردم وارد میشود) قتل و اموالش مصادره و توبهاش پذیرفته نیست. 2- مرتد ملّی که به کسی گویند که پدر و مادرش به هنگام انعقاد نطفهاش مسلمان نبوده است ولی او مسلمان شده و بعد کافر گشته. توبه اینگونه مرتد پذیرفته میشود.
اما اگر دلیلی دیگر بر استثنا نباشد از همین آیه میتوان استفاده کرد که هر دو مرتد اگر بعد از انحراف اهل هجرت و جهاد و صبر باشد مورد عفو قرار میگیرد. تفسیر اطیبالبیان***
3- شرط دریافت مغفرت و رحمت الهی، جهاد و مقاومت است. (من بعدها لغفور رحیم)