(54) ثُمَّ إِذَا کَشَفَ الضُّرَّ عَنکُمْ إِذَا فَرِیقٌ مِّنکُم بِرَبِّهِمْ یُشْرِکُونَ
ترجمه: اما همین که نگرانی ومِحنت را از شما برطرف کرد، ناگهان گروهی از شما نسبت به پروردگارشان شرک میورزند. (وعوامل وافراد دیگری را در دفع بلا مؤثر میدانند)
نکتهها:
کلمهی «ضُر» به نگرانی گفته میشود که از فقدان نعمت ناشی میشود و کلمهی «تجئرون» از «جؤار» به معنای ناله و استغاثه است.
مضمون این آیه در آیات دیگر قرآن نیز تکرار شده است، چنانکه در آیهی 67 سوره اسراء میفرماید: (و اذا مسّکم الضُّر فی البحر ضلّ من تدعون الاّ ایاه فلمّا نجاکم الی البّر اعرضتم و کان الانسان کفوراً) هرگاه در وسط دریا با خطری مواجه شوید، جز او هر چه را در خیال خود میخواندید محو شود، ولی همینکه او شما را به خشکی رساند، رویگردان شده و کفران نعمت میکنید.
پیامبراکرم صلی الله علیه و آله میفرماید: «من لم یعلم ان للَّه علیه نعمة الاّ فی مطعم او ملبس فقد قصر عمله و دنی عذابه»**تفسیر نورالثقلین، ج 3، ص 61.*** هر کس نعمت خداوند را تنها در خوراک و پوشاک بداند، هم در عمل کوتاهی کرده و هم به قهر خدا نزدیک شده است.
پیامها:
1- نعمتهای الهی را، نتیجهی تلاش وتحصیل ومدیریت خود، یا شانس و تصادف نپندارید. (ما بکم من نعمة فمن اللَّه)
2- همهی نعمتها، حتی آنچه که در نظر شما ناچیز است، به ارادهی الهی به شما داده شده است. (من نعمة)
3- هم نعمتها از اوست، هم در خطرها، تنها پناهگاه اوست. (فمن اللَّه ، الیه تجرون)
4- بلا و سختی، خداپرستی فطری را زنده میکند. (اذا مسکم الضرّ فالیه تجرون)
5- انسان ضعیف است وبا کوچکترین تماس سختی ومصیبت، درمانده میشود. (اذا مسّکم...)
6- نعمتها از اوست، امّا سختیها و ضررها از ماست. (نعمة فمن اللَّه، مسّکم الضّر)
7- ایمان واستغاثه نباید موسمی ومقطعی باشد. (اذا کشف الضُّر...فریق منکم... یُشرکون)
8- رفاه وآسایش، زمینهی غفلت از یاد خدا وشرکگرایی است. (کشف الضُّر ... یشرکون)
9- توجه به خدا، چون فطری است عمومی است. (الیه تجرون)، امّا شرک تنها در مورد بعضی است. (فریق ...یشرکون)
10- «کشف ضرّ» و برطرف شدن مشکلات را از هر قدرتی جز خدا بدانیم شرک است. (کشف الضُّر ... بربّهم یشرکون)