(9) وَعَلَی اللَّهِ قَصْدُ السَّبِیلِ وَمِنْهَا جَآئِرٌ وَلَوْ شَآءَ لَهَدَیکُمْ أَجْمَعِینَ
ترجمه: و بر خداست که راه میانه (و مستقیم را به مردم نشان دهد) و برخی از آن (راهها) منحرف است و اگر خداوند بخواهد همه شما را (به اجبار) هدایت میکند. (ولی اجبار سودی ندارد و سنت و برنامه خداوند بر آزاد گذاشتن انسانها است.)
نکتهها:
از اموری که خداوند بر خود لازم دانسته، ارشاد وهدایت مردم است. چنانکه میفرماید: (ان علینا للهدی)**لیل، 12.*** و در این آیه میفرماید: (علی اللَّه قصد السبیل)
کلمهی «قصد» به معنای اعتدال و میانهروی است و مراد از «قصد السبیل» راهمیانه، یعنی راه مستقیم است. چنانکه لقمان، فرزندش را چنین موعظه میکند؛ (واقصد فی مشیک)**لقمان، 19.*** در راه رفتن معتدل و میانه باش.
پیامها:
1- در کنار نعمتهای مادی (که در آیات قبل آمد)، به نعمتهای معنوی که مهمترین آنها هدایت است توجه کنیم. (و علی اللَّه قصد السبیل)
2- خداوند، تنها راه مستقیم را نشان میدهد، راههای انحرافی از سوی خود ماست. (و علیاللَّه قصد السبیل و منها جائر)
3- خداوند نخواسته تا مردم به اجبار ایمان بیاورند. پس انحرافِ گروهی از مردم نشانهی غلبهی آنان بر ارادهی خداوند و یا عجز پروردگار از هدایت آنان نیست. (لو شاء لهدیکم اجمعین)
4- خداوند انسان را در انتخاب راه آزاد گذارده است. (لو شاء لهدیکم اجمعین)