(66) وَإِنَّ لَکُمْ فِی الْأَنْعَمِ لَعِبْرَةً نُّسْقِیکُم مِّمَّا فِی بُطُونِهِ مِن بَیْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَّبَناً خَالِصاً سَآئِغاً لِّلشَّرِبِینَ
ترجمه: و بیگمان برای شما در (آفرینش) چهارپایان عبرتی است، ما شما را از آنچه در درون آنهاست، از میان غذاهای هضم شده و خون، شیر خالصی که برای نوشندگان گوارا است سیراب میکنیم.
نکتهها:
خداوند، نه تنها از لابلای ابر آسمانها، آبی که مایه حیات است نازل میکند، بلکه از لابلای درون حیوانات، شیری که مایه حیات است، خارج میکند.
کلمهی «فرث» به غذای هضم شدهی درون معده گفته میشود و کلمهی «عبرة» به چیزی گفته میشود که وسیلهی عبور از جهل به علم گردد.
با آنکه کلمهی «انعام» جمع است. ولی ضمیر در «بطونه» مفرد است. زیرا مراد، هر واحدی از چهارپایان است نه همهی آنها.
شیر، یک غذای کامل است که هم به جای آب است و هم به جای غذا و تمام نیازهای بدن را تأمین میکند. در روایات میخوانیم: شیر، عقل را زیاد، ذهن را صفا، چشم را روشنی، قلب را تقویت، پشت را محکم، و فراموشی را کم میکند.
چهارپایان، تنها وسیله تأمین نیازهای مادی ما نیستند بلکه میتوانند وسیلهی تکامل معنوی و رشد ایمانی ما باشند. راستی خدایی که شیر را از دل علف بیرون میکشد، نمیتواند در قیامت، انسان را از دل خاک بیرون کشد؟! خدایی که شیر خالص را از لابلای خون و غذای هضم شده، استخراج میکند، نمیتواند اعمال صالح را از سایر کارها جدا کند؟.
تبدیل علف به شیر، نیاز به دستگاه پالایش، میکروب زدایی، حذف مواد مضرّ، امکانات شیرین کننده، گرم کننده، چرب کننده و رنگ کننده و لولهکشی در بدن چهارپایان دارد. چگونه است که یک پالایشگاه نفت، مهندس لازم دارد، اما پالایشگاه شیر، خالق نمیخواهد؟ (ان لکم فی الانعام لعبرة)
انسانهای خالص، کسانی هستند، که از لابلای فراز و نشیبها و خطوط سیاسی و مسائل اجتماعی، و دوستان گوناگون، عبور کنند، امّا نه رنگ آنان را بپذیرند و نه بوی آنها را. (من بین فرث و دمٍ لبناً خالصاً)
شرط گوارایی نوشیدنیها، خالص بودن است. آری، آبهای آشامیدنی زمانی گوارا است که از هرگونه آلودگی خالص باشند. (خالصاً سائغاً للشاربین)
گوارا بودن، باید برای همه مصرف کنندگان باشد، نه تنها انسانها، و لذا نفرموده: «سائغاً لکم» بلکه فرموده «سائغاً للشاربین». در دنیای متمدن امروز دیده و شنیده شد که کشورهای متمدن آنچه را تاریخِ مصرفش گذشته است برای آوارگان و درماندگان ارسال میکنند.
مصرف شیر توسط انسان، نشاندهندهی آن است که کسی که حیوان را آفرید و شیر را در درون آن ساخت، همان کسی است که ما را آفرید و نیازهای ما را میدانست. (نسقیکم ممّا بطونه)
حضرت علی علیه السلام در نامه 25 نهجالبلاغه به مسئول جمعآوری زکات مینویسد: وقتی برای جمعآوری زکات میروی باید اصولی را مراعات کنی، از جمله آنکه مقداری شیر در پستان حیوان باقی بگذاری تا نوزادان بیبهره نباشند. میان حیوان و نوزادش جدایی نینداز و در مسیر راه، به حیواناتِ خسته استراحت بده و آنها را از خوردن آب و علف باز مدار.
کتک زدن به حیوان، شیر دوشیدن با ناخن بلند، بهرهکشی بیش از حدّ از حیوان و هرگونه ظلمی به حیوان ممنوع است. در قرآن میخوانیم: حضرت سلیمان با آن همه عظمتش که جنّ وانس تحت فرمان او بودند، به حیوانات ملاطفت نموده ودست مبارکش را به گردن وپای آنها میکشید. (فطفق مسحاً بالسّوق و الاعناق)**ص، 33.***