تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 6
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره یوسف آیه 92

(92) قَالَ لَا تَثْرِیبَ عَلَیْکُمُ الْیَوْمَ یَغْفِرُ اللَّهُ لَکُمْ وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّ حِمِینَ‏
ترجمه: (یوسف) گفت: امروز بر شما توبیخ و ملامتی نیست، خداوند شما را می‏بخشد و او مهربانترین مهربانان است.
نکته‏ها:
«تثریب» به معنای توبیخ، گناه شمردن و ملامت زیاد است.
روز فتح مکه مشرکان به کعبه پناهنده شده بودند، عمر گفت: ما امروز انتقام خواهیم گرفت. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: امروز روز مرحمت است و از مشرکان پرسید: گمان شما نسبت به من امروز چیست؟ گفتند: خیر است، تو برادر کریم ما هستی. پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: امروز کلام من همان کلام یوسف است؛ (لا تثریب علیکم الیوم) عمر گفت: من از حرف خودم شرمنده شدم.**تفسیر قرطبی.***
علی علیه السلام می‏فرمایند: «اذا قدرت علی عدوّک فاجعل العفو عنه شکر القدرة علیه» هرگاه بر دشمن خود پیروز شدی شکر آنرا، عفو دشمن قرار بده.**نهج‏البلاغه کلمات قصار 11.***
در حدیث می‏خوانیم: دل جوان رقیق‏تر است. سپس امام این آیه را تلاوت نموده و فرمودند: یوسف چون جوان بود فوری برادران را بخشید.**بحار، ج 12، ص 280.***
پیام‏ها:
1- سعه صدر، ابزار و وسیله ریاست است. (لاتثریب علیکم الیوم)
2- فتوت را از یوسف بیاموزیم که هم حق خود را بخشید و هم از خداوند طلب آمرزش و عفو می‏کند. (لاتثریب ... یغفر اللَّه)
3- گذشت و عفو از مردم باید فوری باشد. (الیوم )
4- همین‏که خلافکار اعتراف کرد بپذیرید واو را خجل نکنید. (انّا کنّا خاطئین. قال لاتثریب علیکم)
5- گذشت خود را به همه اعلام کنید تا دیگران هم سرزنش نکنند. (لاتثریب علیکم)
6- عفو در اوج عزت و قدرت، سیره اولیای خداست. (لاتثریب علیکم الیوم)
7- عفو خداوند شامل کسانی هم که سالها موجب آزار دو پیامبر خدا (یوسف و یعقوب) شده‏اند، می‏شود. (ارحم الرّاحمین)
8- آنجا که بنده می‏بخشد از خداوند که ارحم الراحمین است چه انتظاری جز عفو داریم. (یغفر اللَّه لکم)
9- بخشیدن شرمندگان سیره‏ی الهی است. (یغفر در قالب مضارع آمده است)
10- گذشت ستم‏دیدگان از ظالمین، زمینه ساز شمول مغفرت الهی است ولی در آمرزش او به مغفرت و رحمت الهی نیز منوط است. (لا تثریب علیکم... یغفر اللَّه لکم و هو ارحم الراحمین)
11- توصیف خداوند به مغفرت ورحمت (مانند ارحم اراحمین) از آداب دعا و استغفار است.