(69) ثُمَّ کُلِی مِن کُلِّ الَّثمَرَتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلاً یَخْرُجُ مِن بُطُونِهَا شَرَابٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَنُهُ فِیهِ شِفَآءٌ لِّلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَأَیَةً لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ
ترجمه: سپس از همه میوهها بخور، پس راههای پروردگارت را خالصانه طی کن. از شکمهای آنها نوشیدنی رنگارنگ بیرون میآید که در آن شفای مردم است، البته در این (زندگی زنبور) برای کسانی که فکر میکنند قطعاً عبرتی است.
نکتهها:
در این آیه و آیات قبل، خداوند به دو نوع مایه حیاتی و نوشیدنی که از درون حیوانات است اشاره کرده؛ یکی شیر و دیگری عسل.
در دو آیه قبل خواندیم که انسان از میوهها، وسیله مستکننده میسازد (تتخذون منه سکراً) ولی حیوان از ثمرات، عسل شفابخش میسازد
در نظام هدفدار و حکیمانه الهی غفلت و بیکاری منفور است. لذا هر کجا در قرآن مسئله خوردن آمده، در کنار آن مسئولیتی بیان شده است، از جمله:
(کلوا... و اعملوا صالحا)**مؤمنون، 51.*** بخورید... و کار شایسته انجام دهید.
(کلوا منها و اطعموا)**حج، 28.*** بخورید و به دیگران اطعام کنید.
(کلوا... و اشکرواللَّه)**بقره، 172.*** بخورید... و خدا را سپاس گذارید.
(کلوا... ولا تسرفوا)**انعام، 141.*** بخورید... واسراف نکنید.
در این آیه نیز خداوند به زنبور عسل دستور خوردن میدهد، لکن خوردنی همراه با هدف و مسئولیت.
اولیای خدا چون «نحل» هستند که از پستیها دوری کرده وبلندیها را انتخاب میکنند، از معارف الهی استفاده کرده و راه پروردگارشان را خاضعانه میپیمایند این افراد از حلقومشان حکمت و حلاوتهای معنوی خارج میشود.
پیامها:
1- رفتار حیوانات، طبق فرمان الهی است، که بهصورت غریزه در آنها میباشد.(ثم کُلی)
2- عسل، عصاره انواع میوههاست. (کُلی من کل الثمرات)
3- نه تنها انتخاب مسکن وغذای حیوانات با هدایت الهی است، بلکه همه کارهای آنها راهی است که خداوند پیش رویشان گذاشته است. (سُبل ربک)
4- حرکت حیوانات در مسیری که خداوند برایشان انتخاب نموده است، حرکت متواضعانه است. (سُبل ربِک ذُللاً)
5- اعجاز خلقت: یک کارخانه عسلسازی در شکم حیوانی کوچک! (یخرج من بطونها)
6- عسل طبیعی به رنگهای مختلفی است. (مختلفاً الوانه) (رنگهای سفید، زرد، قرمز، که شاید این اختلاف رنگها بر اساس اختلاف رنگ گلها باشد.)
7- در گیاهان و گلها، خواص درمانی است که از طریق عسل، شفای دردهای ما میشود. (فیه شفاء للناس) (ناگفته پیداست که عسل، شفای همه دردها نیست، لذا بصورت نکره (شفاءٌ) آمده است)
8- خانهسازی، مومسازی و عسلسازی، در کنار زهرسازی، توسط حیوان کوچکی مثل زنبور، از نشانههای قدرت الهی است. (لآیة)
9- تمام درسها و عبرتها، برای کسانی است که اهل فکر و اندیشه باشند (لقوم یتفکرون) وگرنه افرادی هستند که در تمام عمر از عسل استفاده میکنند ولی حاضر به چند دقیقه فکر دربارهی آن نیستند.