تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 6
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره نحل آیه 81

(81) وَاللَّهُ جَعَلَ لَکُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلَلاً وَجَعَلَ لَکُم مِّنَ الْجِبَالِ أَکْنَناً وَ جَعَلَ لَکُمْ سَرَبِیلَ تَقِیکُمُ الْحَرَّ وَسَرَبِیلَ تَقِیکُم بَأْسَکُمْ کَذَلِکَ یُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تُسْلِمُونَ‏
ترجمه: وخداوند از آنچه آفریده، برای شما سایه‏ها قرار داد و از کوه برایتان، غارها قرار داد وبرای شما لباس‏هایی قرار داد که شما را از گرما (و سرما) حفظ می‏کند ولباس‏هایی که شما را از آسیب‏های یکدیگر حفظ می‏نماید. اینگونه (خداوند) نعمت خود را بر شما تمام می‏کند، باشد که خود را تسلیم او کنید.
نکته‏ها:
کلمه‏ی «اکنان» جمع «کنّ» به چیزی گفته می‏شود که وسیله‏ی استتار باشد و مراد از آن در این آیه، غارها و تونل‏های زیر کوه‏هاست.
خداوند در آیه قبل، نعمت مسکن را برای شهرنشینان؛ (جعل لکم من بیوتکم سکناً)، ونعمتِ چادر را برای کوچ‏نشینان؛ (جعل لکم من جلود الانعام بیوتا)، مطرح کرد ودر این آیه، نعمت غار را برای غارنشینان؛ (جعل لکم من الجبال اکناناً) مطرح ساخته است.
در میان انواع لباس‏ها، نام «سرابیل» به معنای پیراهن، برده شده که لباس دائمی برای زن و مرد، کودک و بزرگ، در همه حال و همه جاست و تمام بدن را می‏پوشاند.
به گفته‏ی تفسیر المیزان، رسم عرب بر آن است که میان دو امر متضاد، نام یکی را می‏برد ولی هر دو را در نظر دارد. لذا در این آیه نیز مراد از جمله‏ی «تقیکم الحر» لباسی است که انسان را از سرما وگرما حفظ می‏کند، گرچه فقط نام گرما برده شده است.
پیام‏ها:
1- توجه و یاد نعمت‏ها، علاقه انسان را به ولی نعمت زیاد و روح تسلیم و پرستش را در او زنده می‏کند. (کلّ آیه)
2- نقش سایه، کمتر از روشنایی و نور نیست. (جعل لکم... ظلالاً)
3- کامیابی از نعمت‏ها، ما را از یاد آفریدگار آنها غافل نکند. (در این آیه سه بار کلمه‏ی «جَعَل» و یکبار کلمه‏ی «خَلَق» بکار رفته است)
4- زره ولباس دفاع که با نرم شدن آهن و خلاقیت ساخته شده، از الطاف الهی است. (جعل لکم سرابیل تقیکم بأسکم)
5- توجه دادن مردم به نعمت‏ها وخالق آنها، بهترین راه دعوت به خدا و جلوگیری از سرکشی و تکبر است. (یُتّم نعمته علیکم لعلکم تسلمون)
6- در گفتگوها، مخاطب و محیط سخن را در نظر بگیرید. (گرچه لباس وسیله‏ی حفظ از سرما و وسیله‏ی زیبایی نیز هست، لکن چون مشکل منطقه حجاز گرما و جنگ بود، خداوند به دو فایده حفاظت از گرما و جنگ اشاره کرده است. (سرابیل تقیکم الحرّ... تقیکم بأسکم)