(7) لَّقَدْ کَانَ فِی یُوسُفَ وَإِخْوَتِهِ ءَایَتٌ لِّلسَّآئِلِینَ
ترجمه: بتحقیق در (داستان) یوسف و برادرانش نشانههایی (از حاکم شدن اراده خداوندی) برای جویندگان است.
نکتهها:
در داستان زندگی حضرت یوسف، آیات و نشانههای زیادی از قدرتنمایی خداوند به چشم میخورد، که هر کدام از آنها مایهی عبرت و پند برای اهل تحقیق و جستجو است؛ از آن جمله است: 1- خواب پر راز و رمز حضرت یوسف، 2- علم تعبیر خواب، 3- تشخیص و اطلاع یافتن یعقوب از آینده فرزند خود، 4- در چاه بودن و آسیب ندیدن، 5- نابینا شدن، دوباره بینا شدن، 6- قعر چاه و اوج جاه، 7- زندان رفتن و به حکومت رسیدن، 8- پاک بودن و تهمت ناپاکی شنیدن، 9- فراق و وصال، 10- بردگی و پادشاهی، 11- زندان را ترجیح دادن بر آلودگی گناه، 12- بزرگواری و عفو سریع از برادران خطاکار.
در کنار این نشانهها، سؤالهایی نیز قابل طرح است که پاسخ هر کدام نیز روشنگر راه زندگانی است.
- چگونه حسادت، انسان را به برادرکشی میکشاند؟!
- چگونه ده نفر در یک خیانت، هم رأی و هم داستان میشوند؟!
- چگونه یوسف با بزرگواری از مجازات برادران خیانتکار، صرف نظر میکند؟!
- چگونه انسان با یاد خدا، زندان را بر آلودگی و لذت گناه ترجیح میدهد؟!
این سوره، در زمانی نازل شد که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در محاصره شدید اقتصادی و اجتماعی قرار گرفته بود و این داستان برای حضرت، مایهی دلداری میشد که ای پیامبر! اگر بعضی از بستگانت ایمان نیاوردند ناراحت مباش، برادران یوسف او را به چاه انداختند!.
مهمترین آیات این سوره، غلبهی قدرت الهی بر توطئههاست (توطئههای بشری با ارادهی الهی خنثی میشود.) یوسف را به چاه انداختند تا نزد پدر محبوب شوند، مبغوض شدند. درها را بستند تا او را با شهوت آلوده کنند، عصمت او به اثبات رسید. نه چاه و بردگی و نه زندان و نه کاخ و نه توطئهها هیچکدام بر اراده الهی غالب نگشتند.
پیامها:
1- قبل از بیان داستان، شنونده را برای شنیدن و عبرت گرفتن آماده کنید. (لقد کان فی یوسف...)
2- تا تشنهی شنیدن و عاشقِ آموختن نباشیم، از درسهای قرآن استفاده کامل نمیبریم. (لِلسّائلین )
3- داستان یکی است، امّا نکات و درسهایی که از آن استفاده میشود بسیار است. (آیات للسائلین)
4- داستانهای قرآن، پاسخ سؤالهای زندگی مردم را میدهد. (للسائلین)
5- حسد، مرز خانواده و عواطف خویشاوندی را نیز درهم میشکند. (لقد کان فی یوسف و اخوته)