اشاره :
یکی از رذایل اخلاقی که نه تنها در میان علمای اخلاق معروف و مشهور است بلکه در میان تودههای مردم نیز از جمله صفات زشت شناخته شده میباشد غرور است. این صفت رذیله موجب از خودبیگانگی و جهل نسبت به خویشتن و دیگران و فراموش کردن موقعیّت فردی و اجتماعی خود و غوطهور شدن در جهل و بیخبری است.
غرور انسان را از خدا دور میکند و به شیطان نزدیک میسازد، واقعیّتها را در نظر او دگرگون میکند و همین امر سبب خسارتهای شدید مادّی و معنوی میگردد.
افراد مغرور همیشه در جامعه منفورند و به خاطر توقّع نامحدودشان گرفتار اِنزوای اجتماعی میشوند.
غرور سرچشمه صفات رذیله دیگری مانند خودبرتربینی و تکبّر و عُجب و خودپسندی و ترک تواضع و کینه و حسد نسبت به دیگران و تحقیر آنها میشود.
میدانیم یکی از عوامل اصلی راندهشدن شیطان از درگاه خدا غرور او بود و یکی از علل عدم تسلیم بسیاری از اقوام پیشین در برابر دعوت انبیا وجود همین صفت نکوهیده در وجود آنان بود.
فرعونها و نمرودها به خاطر غرورشان از خدا دور شدند و به سرنوشت شومی که عبرت برای همگان شد گرفتار گشتند.
غرور گاه در یک فرد پیدا میشود و گاه قوم و ملّت یا نژادی در چنگال این رذیله اخلاقی گرفتار میشوند و بیشک قسم دوّم خطرناکتر است؛ زیرا گاه کشور یا دنیایی را به آتش میکشد و نمونه آن جنگ جهانی اول و دوم بود که حدّاقل یکی از علل عمده آن غرور و نژادپرستی آلمانیها بود.
با این اشاره، نخست به سراغ تفسیر واژه غرور در منابع لغت و کتب علمای اخلاق و سپس به سراغ آیات و روایات و تفسیر و تحلیل آنها میرویم و به دنبال آن از اسباب غرور، آثار و پیامدها و راه درمان آن سخن میگوییم.