تربیت
Tarbiat.Org

اخلاق در قرآن جلد دوم - فروع مسائل اخلاقی
آیت الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از فضلاء و دانشمندان‏‏‏‏‏

1- نکوهش غرور در روایات اسلامی‏

مذمّت از این خوی زشت در احادیث اسلامی نیز بازتاب گسترده‏ای دارد:
1- در حدیثی از امام امیرمؤمنان علیه السّلام می‏خوانیم: سکر الغفلة و الغرور أبعد افاقة من سکر الخمور!؛ مستی غفلت و غرور از مستی شراب طولانی‏تر است.(225)
2- در حدیث دیگری از همان حضرت می‏خوانیم: جماع الشّرّ فی الاغرار بالمهل و الاتّکال علی العمل؛ کانون بدی‏ها در مغرور شدن به مهلت الهی و اعتماد بر اعمال (ناچیز) است.(226)
انسان عمل خیر ناچیزی انجام می‏دهد و به وسیله آن خود را اهل نجات می‏داند و آزادی بی‏قید و شرطی برای خود قائل است یا اینکه گناهانی از او سرزده و مهلت پروردگار سبب غرورش می‏شود.
3- در حدیث دیگری از آن حضرت می‏بینیم غرور ضدّ عقل شمرده شده است، می‏فرماید: لایلقی العاقل مغروراً؛ آدم عاقل هرگز مغرور دیده نمی‏شود.(227)
4- در حدیث دیگری از همان حضرت می‏بینیم که غرور، انسان را در انبوهی از خیالات گرفتار می‏سازد و اسباب نجات را از او قطع می‏کند: من غرّه السّراب تقطعت به الأسباب!؛ کسی که سراب‏ها او را فریب دهد و مغرور سازد اسباب (نجات) از او قطع می‏شود.(228)
5- همان امام بزرگوار در تعبیر زیبای دیگری درباره گروهی از منحرفان می‏فرماید: زرعوا الفجور و سقوه الغرور و حصدوا الثّبور؛ آنها بذر فجور و گناه را افشاندند و با آب غرور و فریب آن را آبیاری کردند و محصول آن را که بدبختی و هلاکت بود درو کردند.(229)
6- در سخن دیگری آن حضرت غرور و خودبینی را یکی از موانع پندپذیری انسان می‏شمرد، می‏فرماید: بینکم و بین الموعظة حجاب من الغرّة؛ در میان شما و موعظه حجابی از غرور است!(230)
7- و نیز از همان حضرت در جمله کوتاه و پرمعنی دیگری آمده است: طوبی لمن لم تقتله قاتلات الغرور؛ خوشا به حال کسی که عوامل کشنده غرور او را از پای در نیاورد.(231)
آنچه در بالا گفته شد تنها بخش کوچکی از روایاتی است که درباره خطرات غرور و خودبینی سخن می‏گوید وگرنه روایات در این زمینه فراوان است و مطالعه همین بخش برای پی‏بردن به آثار زیانبار غرور و خطرات آن کافی است.