آیه
قُلْ مَا کُنتُ بِدْعاً مِّنَ الرُّسُلِ وَمَآ أَدْرِی مَا یُفْعَلُ بِی وَلَا بِکُمْ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا یُوحَی إِلَیَّ وَمَآ أَنَاْ إِلَّا نَذِیرٌ مُّبِینٌ
ترجمه
بگو: من در میان پیامبران، بیسابقه نیستم و نمیدانم با من و شما چگونه عمل خواهد شد و جز آنچه به من وحی میشود از چیز دیگری پیروی نمیکنم و من جز هشدار دهندهای آشکار نیستم.
نکته ها
«بِدع» به معنای پدیده نوظهور و بیسابقه است. مخالفان به گونهای با پیامبر برخورد میکردند که گویا تا به حال هیچ پیامبری نیامده و این امری نوظهور است.
پیامبر، آنچه را از غیب آماده و مطلع است که خداوند به او عطا کند، «تلک من انباء الغیب نوحیها الیک»** هود، 49. *** و بدون عطا و وحی و تعلیم الهی، هیچ کس از غیب و آینده خبر ندارد. چنانکه قرآن میفرماید: «فلا یظهر علی غیبه احداً الاّ مَن ارتضی من رسول»** جنّ، 26 - 27. ***
پیامبر، در سخن جز وحی نمیگوید، «ما یَنطقُ عن الهوی اِن هو الاّ وحیٌ یوحی»** نجم، 3 - 4. *** و در عمل جز از وحی پیروی نمیکند، «ان اتّبع الا ما یوحی الیّ» بنابراین کلام و سیره پیامبر برای مردم حجّت و الگو است.
پیام ها
1- پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله مأمور پاسخگویی به شبهات است. «قل...»
2- رهبران الهی، حتّی در شیوه دفاع از حقّانیّت خود، طبق دستور خدا عمل میکنند. «قل ما کنتُ...»
3- بعثت پیامبران و رسالت آنان، یک جریان مستمر در طول تاریخ بوده است. «ما کنت بدعاً من الرسل»
4- باید شبهات را با منطق و مدارا پاسخ داد. مخالفان میگفتند: «سحر مبین... افتراه» ولی پیامبر میفرمود: «کفی باللّه شهیداً... ما کنتُ بدعاً من الرسل»
5 - چون مردم در برابر مسائل جدید و نوظهور حساسیّت نشان میدهند، بیان سابقه و تاریخ گذشته لازم است. «قل ما کنتُ بدعاً من الرسل»
6- لازمهی رسالت، دانستن همه چیز نیست. «ما ادری»
7- رهبر باید با مردم صادقانه سخن بگوید. «و ما ادری ما یفعل بی ولا بکم»
8 - در بیان مشترکات، اول از خود شروع کنید بعد دیگران. «ما یفعل بی ولا بکم»
9- وظیفه پیامبر، اجبار مردم به ایمان آوردن نیست، وظیفه او هشدار و اعلام خطر است. «ما أنا الاّ نذیر مبین»
10- برای مردم غافل، هشدار دادن از امید دادن لازمتر است. «ما أنا الاّ نذیر مبین»