آیه
إِنْ هِیَ إِلَّا أَسْمَآءٌ سَمَّیْتُمُوهَآ أَنتُمْ وَ آبَآؤُکُم مَّآ أَنزَلَ اللَّهُ بِهَا مِن سُلْطَانٍ إِن یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَی الْأَنفُسُ وَلَقَدْ جَآءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ الْهُدَی
ترجمه
این بتها جز نامهایی بیش نیستند که شما و پدرانتان، نامگذاری کردهاید. خداوند هیچ گونه برهانی (بر حقانیّت آنها) نفرستاده است. (مشرکان)، جز گمان و آنچه که دلخواهشان است پیروی نمیکنند، در حالی که ازسوی پروردگارشان هدایت به سراغشان آمده است.
نکته ها
منظور از «سلطان» در قرآن، دلیل و برهان است که مایهی سلطه علمی میگردد.
بتپرستان، هر یک از بتها را مظهر امری میدانستند؛ یکی را مظهر قدرت، یکی علم، یکی محبّت، یکی خشم و.... قرآن میفرماید: این عناوین و القاب دهان پرکن، هیچ خاصیّتی ندارد و این اسمها، بی مسمّی است.
پیام ها
1- به هر شعار و عنوان و لقبی، نباید توجّه کرد. «أسماء سمّیتموها»
2- نیاکان، فرهنگسازان نسل بعد از خود هستند. «سمّیتموها أنتم و آباءکم»
3- تقلید کورکورانه، گرچه از نیاکان و پدران باشد، ممنوع است. «أنتم و آباءکم»
4- شرک، برخاسته از خیالپردازی و موهومگرایی است و هیچ گونه پشتوانه منطقی ندارد. «سمّیتموها... ما أنزل اللّه بها من سلطان»
5 - عقاید، باید بر اساس برهان باشد و حدس و گمان و تقلید، کافی نیست. «ما أنزل اللّه بها من سلطان ان یتّبعون الاّ الظن»
6- هدایت از سوی خداوند است، «جاءهم من ربّهم الهدی» و گمراهی از هوای نفس. «تهوی الانفس»
7- هوا پرستی، محکوم است. «یتبعون... ما تهوی الانفس»
8 - خداوند، بر همه اتمام حجّت کرده است و پس از آمدن وحی، دیگر انسان عذری ندارد. «و لقد جاءهم من ربّهم الهدی»
9- ارشاد و هدایت، از شئون ربوبیّت است. «من ربّهم الهدی»
10- هرگاه راههایی را محکوم میکنید، راه حق را ارائه دهید. «جاءهم من ربّهم الهدی»
11- راه علم و راه وحی، حق است. «سلطان... من ربّهم الهدی» ولی سلیقههای شخصی «أنتم» و نیاکان «آباءکم» و راه ظنّ و گمان «الا الظنّ» و راه هوی و هوس «تهوی الانفس» همه باطلاند.