آیه
إِنَّ الَّذِینَ یُبَایِعُونَکَ إِنَّمَا یُبَایِعُونَ اللَّهَ یَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَیْدِیهِمْ فَمَن نَّکَثَ فَإِنَّمَا یَنکُثُ عَلَی نَفْسِهِ وَمَنْ أَوْفی بِمَا عَاهَدَ عَلَیْهُ اللَّهُ فَسَیُؤْتِیهِ أَجْراً عَظِیماً
ترجمه
همانا کسانی که با تو بیعت میکنند، در واقع با خدا بیعت میکنند، دست خداوند بالای دست آنهاست، پس هر کس پیمان شکنی کند، به زیان خود پیمان میشکند و هر کس به آنچه با خداوند عهد بسته وفا کند، خداوند به زودی پاداش بزرگی به او خواهد داد.
نکته ها
«بیعت» به معنای پیمان و تعهّد است. کسی که با دیگری بیعت میکند، گویا مال و جان خود را برای اهداف او در معرضِ بیع و فروش قرار میدهد.**تفسیر مجمعالبیان.*** چنانکه جابربن عبداللّه انصاری میگوید: ما در آن روز بیعت رضوان زیر درخت با پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله تا مرز جانبازی و عدم فرار، بیعت بستیم.
برای بیان لطف به وفاداران، در این آیه دو تعبیر آمده است: یکی «یداللّه فوق ایدیهم» و دیگری «اجراً عظیما» ولی برای بیان قهر نسبت به پیمان شکنان، یک تعبیر آمده است. «ینکث علی نفسه»
پیام ها
1- ایمان به پیامبر و نصرت و تکریم او باید به صورت یک تعهّد و جریان همیشگی باشد، نه برنامهای موقّت و موسمی. «تعزّروه و توقّروه... ان الّذین یبایعونک»، (قالب مضارع، نشان دوام و استمرار است)
2- بیعت گرفتن از مردم، منافاتی با توحید و توکّل ندارد. «یبایعونک»
3- عمل و تصمیم پیامبر، همان اراده و خواست خداوند است و پیامبر به چیزی جز اراده الهی اقدام نمیکند. «الّذین یبایعونک انما یبایعون اللّه»
4- بیعت با پیامبر، بیعت با خداست. «یبایعونک... یبایعون اللّه»
5 - رهبر مسلمانان باید در شرایط بحرانی بر وفاداری مردم تأکید ورزیده و از آنان مجدداً پیمان بگیرد. (از قرائن و شأن نزول آیه استفاده میشود که پیامبر اسلام در شرایط بحرانی قبل از صلح حدیبیّه، از مردم بیعت گرفت.)**تفسیر راهنما.***
6- حمایت رهبری الهی، حمایت خداوند را در پی دارد. «یبایعونک... یداللّه فوق أیدیهم»
7- به بیعت و حمایت مردم مغرور نشوید که قدرت خدا، بالاتر از هر قدرتی است. «یداللّه فوق أیدیهم»
8 - خداوند به حمایت کسی نیازی ندارد، پس، از پیمان شکنی بپرهیزید که با خدایی طرف هستید که فوق قدرتهاست . «یداللّه فوق أیدیهم فمن نکث...»
9- پیمان شکنی، خودشکنی است. «فانّما ینکث علی نفسه»
10- عاقبت خوبان و بدان را برای مردم بیان کنید تا خود با مقایسه انتخاب کنند. «فمن نکث... و من اوفی...»