تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 9(دوره ده جلدی)
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره 60. ممتحنة آیه 12

آیه
یَآ أَیُّهَا النَّبِیُّ إِذَا جَآءَکَ الْمُؤْمِنَاتُ یُبَایِعْنَکَ عَلَی‏ أَن لَّا یُشْرِکْنَ بِاللَّهِ شَیْئاً وَلَا یَسْرِقْنَ وَلَا یَزْنِینَ وَلَا یَقْتُلْنَ أَوْلاَدَهُنَّ وَلَا یَأْتِینَ بِبُهْتَانٍ یَفْتَرِینَهُ بَیْنَ أَیْدِیهِنَّ وَأَرْجُلِهِنَّ وَلَا یَعْصِینَکَ فِی مَعْرُوفٍ فَبَایِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ‏
ترجمه
ای پیامبر! هنگامی که زنان با ایمان نزد تو آمدند تا با تو بیعت کنند که چیزی را شریک خدا نگیرند و دزدی نکنند و مرتکب زنا نشوند و فرزندانِ خود را نکشند و در میان دست و پای خود، مرتکب هیچ گونه نسبت ناروایی نشوند (و فرزندی را به دیگری به ناحق نسبت ندهند) و در هیچ کار خیری تو را نافرمانی نکنند، پس با آنان بیعت کن و برای آنان از خداوند آمرزش بخواه که خداوند آمرزنده و مهربان است.
نکته ها
در روز فتح مکه، هنگامی که پیامبر اکرم‏صلی الله علیه وآله روی کوه صفا از مردان بیعت گرفت، زنان نیز نزد حضرت آمدند تا بیعت کنند، این آیه نازل شد و چگونگی بیعت را شرح داد.
بیعت پیامبر با زنان، این گونه بود که حضرت دست مبارکشان را در ظرف آبی قرار دادند و سپس به زنان فرمود: برای بیعت کردن دست خود را در آب فرو بردند. «ادخلن ایدیکنّ فی هذه الماء فهی البیعة»**تفاسیر مجمع البیان ونورالثقلین.***
شروطی که در این آیه نام برده شده، از اصول اعتقادی و اخلاقی است که زن و مرد، هر دو باید مراعات نمایند.
پیام ها
1- زن، موجودی مستقل، با اراده، انتخابگر و دارای شخصیّت حقیقی و حقوقی مستقل است، تا آنجا که در صدر اسلام، زنان مستقیماً با پیامبر اسلام گفتگو و اظهار نظر می‏کردند. «یا أیّها النّبی اذا جاءک المؤمنات یبایعنک...»
2- برخورد رهبر اسلامی نسبت به زن و مرد تفاوتی ندارد و در دسترس همه است. «جاءک المؤمنات»
3- دین از سیاست جدا نیست. «المؤمنات یبایعنک» (بیعت، امری سیاسی است.)
4- گرایش به کثرتِ آمار مسلمانان، شما را از ارزش‏ها غافل نکند و هر کس را نپذیرید. «یبایعنک علی ان لایشرکن...»
5 - امنیّت از موضوعات مورد توجّه نظام اسلامی است؛
هم امنیّت مالی و اقتصادی، «لایسرقن»
هم امنیّت خانوادگی، «لایزنین»
هم امنیّت جانی، «لایقتلن»
هم امنیّت حیثیّتی و عِرضی، «لایأتین بهتان»
و هم امنیّت سیاسی، اجتماعی. «لایعصینک فی معروف»
6- اصلاح عقاید، بر اصلاح رفتار مقدّم است. (ابتدا «لایشرکن»، سپس موضوعات دیگر)
7- ایمان به تنهایی کافی نیست، تعهد و بیعت بر عمل و اطاعت از رهبر جامعه اسلامی لازم است. «المؤمنات یبایعنک علی...»
8 - سلامتِ زن از مفاسد، زمینه سلامت جامعه است. «لایشرکن...»
9- شرک به هیچ وجه قابل قبول نیست. (کلمه «شیئاً» در کنار «لایشرکن» نشان آن است که حتّی ذرّه‏ای از آن قابل اغماض نیست)
10- در نهی از منکر، با تمام مظاهر منکر مبارزه کنید، اعتقادی «لایشرکن»، اقتصادی «لایسرقن»، جنسی «لایزنین»، خانوادگی «لایقتلن اولادهنّ»، اجتماعی. «لایأتین بهتان»
11- حفظ آبروی مردم مهم است و ذرّه‏ای نباید خدشه دار شود. «لایأتین ببهتانٍ»
12- در نظام اسلامی، رهبری محور است و تمام مردم باید مطیع او باشند. «لایعصینک» (به جای «لایعصین اللّه»)
13- اگر منکرات نباشد پیمودن راه معروف آسان است. (منکرات به صورت جدا جدا آمده، ولی معروف در یک جمله آمده است.) «لایعصینک فی معروف»
14- زنان در مسایل عقیدتی، اجتماعی، اخلاقی و سیاسی در کنار مردان هستند و پیامبر اکرم‏صلی الله علیه وآله در پرتو وحی با آنان رفتار عادلانه داشت. «فبایعهنّ»
15- شرایط بیعت، باید شفّاف و متناسب با آسیب پذیری بیعت کنندگان باشد. (مسئله سرقت، زنا، فرزند کشی، تهمت در خانواده‏های جاهلیّت رواج بیشتری داشت). «یبایعنک علی أن... فبایعهنّ»
16- پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله مأمور به دعا و استغفار برای کسانی است که با او بیعت نمایند. «واستغفر لهنّ»
17- توسّل به اولیای خدا جایز و دعای آنان مستجاب است وگرنه خداوند فرمان دعا صادر نمی‏کرد. «واستغفر لهنّ»
18- گرچه اسلام آوردن، کارهای دوران کفر را می‏پوشاند و محو می‏کند ولی باز هم به دعای پیامبر نیاز است. «واستغفر لهنّ»
19- سوابق بد مردم، مانع دعا به آنان نشود. «استغفر لهنّ»
20- رحمت و مغفرت خداوند پشتوانه استجابت دعاهاست. «واستغفر... انّ اللّه غفور رحیم»