آیه
اِقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانشَقَّ الْقَمَرُ
وَإِن یَرَوْاْ آیَةً یُعْرِضُواْ وَ یَقُولُواْ سِحْرٌ مُّسْتَمِرٌّ
وَکَذَّبُواْ وَاتَّبَعُواْ أَهْوَآءَهُمْ وَکُلُّ أَمْرٍ مُّسْتَقِرٌّ
ترجمه
قیامت نزدیک شد و ماه از هم شکافت.
و اگر معجزهای بینند، اعراض کنند و گویند: این سحری است پیدرپی.
و تکذیب کردند و از هوسهای خود پیروی نمودند و هر کاری (سرانجام) جایگاه و قرارگاهی دارد.
نکته ها
در تفاسیر و کتب حدیثی شیعه و سنّی ماجرای دونیم شدن شکافتهشدن ماه مطرح شده است. بر اساس روایات، پیشنهاد شکافته شدن ماه از سوی کفّار به پیامبر اکرمصلی الله علیه وآله به خاطر آن بود که میگفتند: سحر و جادو در آسمانها اثر ندارد و اگر ماه شکافته شد، کار محمّدصلی الله علیه وآله قطعاً معجزه است.
جالب این که شکافته شدن ماه، در دل شب و بدون تبلیغات قبلی بود. مسافران مکّه و شام در مسیر جادّه و حتّی مردم هندوستان شکافتهشدن ماه را دیدند و در بعضی آثار باستانی هند نوشته شده که تاریخ اتمام این بنا زمانی بود که ماه دو نیم شد.**تفسیرنمونه.***
جدا شدن کرات منظومهی شمسی از خورشید یا سنگهای آسمانی از ستارگان، نشانهای بر شقالقمر و امکان شکافتهشدن ماه است. گرچه در اینجا دو معجزه رخ داده است یکی شکافتهشدن و دیگری برگشت به حالت اول.
پیام ها
1- قیامت نزدیک و حتمی الوقوع است و از عمر دنیا چیزی باقی نمانده است. پس برای آخرت زاد و توشه برداریم و غافل نباشیم. «اقتربت السّاعة»
2- برپایی قیامت، زمانی بس حساس و مهم است. «اقتربت السّاعة» (سوره بدون مقدّمه، سخن از قیامت میکند، نظیر کسی که بیمقدّمه میگوید: زلزله، زلزله).
3- در گفتگو با سنگدلانِ غافل، نسبت به قیامت هشدار دهید. «اقتربت السّاعة» (چنانکه در آغاز سورهی انبیا میخوانیم: «اقتربت النّاس حسابهم و هم فی غفلة»)
4- شقّ القمر از معجزات ویژه پیامبرصلی الله علیه وآله و نشانهی نزدیکی امّت اسلام با قیامت است. «اقتربت الساعة وانشق القمر»
5 - پیامبر معجزات بسیاری داشت و کافران همه را سحر میپنداشتند. «سحرٌ مستمر»
6- شیوهی افراد لجوج در برخورد با معجزات و آیات الهی، اعراض و تکذیب وتهمت است. «ان یروا آیة یعرضوا و یقولوا سحر»
7- ریشهی اعراض از حق و تکذیب دین، پیروی از هوای نفس است. «یعرضوا... کذبوا... اتّبعوا اهواءهم»
8 - «پایان شب سیه سفید است». بالاخره حق، مستقرّ حقانیت معاد ثابت خواهد شد. «کلّ امر مستقر»
توضیحات
سیمای سوره قمر
این سوره در مکّه نازل شده و پنجاوپنج آیه دارد.
به مناسبت طرح مسألهی «شقّ القمر» در آیهی اول، این سوره، «قمر» نامیده شده است.
تمام آیات این سوره با حرف «راء» ختم میشود.
پایان سورهی قبل دربارهی معاد بود، آغاز این سوره نیز سخن از معاد است.
محتوای این سوره، بیشتر مربوط به قیامت، نبوّت و ماجرای مخالفان انبیا است.
همچنین در این سوره، خداوند به سرنوشت شوم پنج گروه یعنی قوم نوح، عاد، ثمود، لوط و فرعون اشاره میکند.