تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 9(دوره ده جلدی)
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره 54. قمر آیه 41-46

آیه
وَلَقَدْ جَآءَ آلَ فِرْعَوْنَ النُّذُرُ
کَذَّبُواْ بِآیَاتِنَا کُلِّهَا فَأَخَذْنَاهُمْ أَخْذَ عَزِیزٍ مُّقْتَدِرٍ
أَکُفَّارُکُمْ خَیْرٌ مِّنْ أُوْلَئِکُمْ أَمْ لَکُم بَرَآءَةٌ فِی الزُّبُرِ
أَمْ یَقُولُونَ نَحْنُ جَمِیعٌ مُّنتَصِرٌ
سَیُهْزَمُ الْجَمْعُ وَیُوَلُّونَ الدُّبُرَ
بَلِ السَّاعَةُ مَوْعِدُهُمْ وَالسَّاعَةُ أَدْهَی‏ وَأَمَرُّ
ترجمه
و همانا هشدار دهندگان به سراغ فرعونیان آمدند.
(امّا آنان) همه‏ی معجزات ما را تکذیب کردند، پس ما آنان را همچون گرفتن مقتدری نفوذناپذیر (به قهر) گرفتیم.
آیا کافرانِ شما از آنان بهترند (تا ما آنان را به قهر نگیریم) یا برای شما امان نامه‏ای در کتاب‏های آسمانی است؟
یا می‏گویند: ما همگی پشتیبان یکدیگریم (و قدرتی ما را نخواهد شکست)؟
در آینده‏ی نزدیکی، جمع آنان در هم شکسته خواهد شد و همه (به یکدیگر) پشت خواهند کرد.
آری، قیامت وعدگاه آنان است و آن روز، سخت‏تر و تلخ‏تر است.
نکته ها
«سیهزم» از «هزم» به معنای فشار دادن به جسم خشک است به گونه‏ای که متلاشی شود. «اَدْهی‏» به معنای مصیبت بزرگ‏تر است.
در اقوام نوح و عاد و ثمود و لوط، تنها تکذیب انذارها بود ولی در مورد فرعونیان تکذیب آیات و معجزات نیز مطرح است.
این پنجمین و آخرین گروه کفّار است که این سوره از آنان نام برده است.
عوامل غرور چند چیز است:
الف) انسان احساس کند کمال یا ارزشی ویژه دارد و از دیگران بهتر است.«اکفّار کم خیر»
ب) خیال کند از خدا امان نامه دارد و از عذاب مصون است. «ام لکم برائة»
ج) به یاران و هم فکران خود توکل داشته باشد. «ام یقولون نحن جمیع منتصر»
پیام ها
1- کسی که هم فکر یا مطیع کسی باشد، از او محسوب می‏شود. «آل فرعون»
2- نظام اجتماعی در زمان فرعون، فرد محوری و استبدادی بود و همه به یک شخص منسوب بودند، «آل فرعون» ولی در دیگر اقوام، نظام قبیله‏ای و قومی حاکم بود. «قوم نوح... قوم لوط»
3- خداوند با مردم اتمام حجّت می‏کند. «جاء... النذر»
4- در نظام فرعونی، انبیا، معجزات آنها و هشدارهای الهی هم مورد تکذیب قرار گرفتند. «کذّبوا بآیاتنا کلها»
5 - سرنوشت بشر به دست خود اوست. «کذّبوا... فاخذناهم»
6- اگر انسان تمام راه‏های حق را به روی خود مسدود کند، قهر الهی فرامی‏رسد. «کذّبوا بآیاتنا کلها فاخذناهم»
7- با کسانی چون فرعون که اظهار اقتدار می‏کنند، باید مقتدرانه برخورد کرد. «اخذ عزیز مقتدر»
8 - همه‏ی قدرت‏ها رو به زوال و شکست است، تنها قدرت نفوذناپذیر، قدرت اوست. «عزیز مقتدر»
9- قهر الهی همراه با قدرت و صلابت است. «اخذ عزیز مقتدر»
10- قهر الهی بر اساس کفر و لجاجت و تکذیب است و کفّار هر عصر هیچ امتیازی نسبت به پیشینیان خود ندارند. «اکفّار کم خیر...»
11- در شیوه‏ی تبلیغ، به نحوی استدلال کنید که تمام راه‏ها و فرضیه‏های دشمن را از دست او بگیرید. «اکفّار کم خیر... ام لکم برائة... ام یقولون نحن جمیع منتصر»
12- در شیوه‏ی ارشاد قرآن، تاریخ، تهدید، استدلال و اعتقاد به هم پیچیده است. تاریخ: «جاء ال فرعون...»، تهدید: «اخذ عزیز... سیهزم الجمع...»، استدلال: «اکفّارکم... ام... ام...»، اعتقاد: «الساعة موعدهم والساعة ادهی‏ و امرّ»
13- ابّهت دشمن را بشکنید، کفّار تنها ملاک‏های مادی را به حساب می‏آورند و از قدرت‏های غیبی و الهی غافلند. «نحن جمیع منتصر... سیهزم الجمع»
14- با دشمن مغرور، قاطعانه برخورد کنید. «سیهزم الجمع و یولّون الدّبر»
15- عنصر کفر و تکذیب، در هر جمعیّتی وسیله‏ی پراکندگی است. «سیهزم... یولّون الدُبُر»
16- اگر کفّار به جمعیّت خود می‏نازند، بدانند که پراکنده می‏شوند، «سیهزم الجمع» و اگر به حمایت از یکدیگر دل خوش دارند، بدانند که همه فرار خواهند کرد. «سیولّون الدبر»
17- برای کافران، علاوه بر قلع و قمع دنیوی، قهر اُخروی نیز در پیش است. «بل الساعة موعدهم»
18- سخت‏ترین مصیبت‏های دنیوی، نسبت به مصیبت‏ها و تلخی‏های آخرت چیزی نیست. «والساعة ادهی‏ و امّر»
19- شکست دنیوی کفّار، مقدّمه عذاب سخت‏تر آخرت است. «سیهزم الجمع... الساعة ادهی‏ واَمّر»