آیه
نَحْنُ خَلَقْنَاکُمْ فَلَوْلَا تُصَدِّقُونَ
أَفَرَءَیْتُم مَّا تُمْنُونَ
أَأَنتُمْ تَخْلُقُونَهُ أَمْ نَحْنُ الْخَالِقُونَ
نَحْنُ قَدَّرْنَا بَیْنَکُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِینَ
ترجمه
ما شما را آفریدیم، پس چرا تصدیق نمیکنید؟
آیا آنچه را (در رحم) میریزید دیدهاید؟
آیا شما آن را (به صورت انسان) میآفرینید یا ما آفرینندهایم؟
ماییم که مرگ را در میان شما مقدّر کردیم و هرگز (مغلوب نمیشویم) وکسی بر ما پیشی نمیگیرد.
نکته ها
در آیات قبل بیان شد که اصحاب شِمال در معاد تردید داشته و میگفتند: آیا اگر مردیم و خاک شدیم، باز زنده میشویم؟ از این آیه به بعد خداوند نمونههای قدرت خود را در دنیا بیان میکند تا استبعاد قیامت را برطرف نماید.
استدلالهای قرآن، فراتر از زمان و مکان است و تاریخ مصرف ندارد و به مقطعی از زمان و مکانی خاص تعلق ندارد. نطفه در رحم و بذر در زمین، در هر زمان و مکان و برای همه واضح و روشن است.
مخفی بودن زمان مرگ حکیمانه است و فوایدی را به دنبال دارد، از یک سوی آماده باش انسان که هر لحظه ممکن است مرگ فرا رسد و از سوی دیگر جریان عادی زندگی، زیرا منتظر زمان معیّنی برای مرگ نیست وگرنه زندگی برای او تلخ میشد.
گرچه برخی مقدّمات تولید نسل، همچون آمیزش و ریزش نطفه در رحم، به وسیله انسان است، امّا تلقیح نطفه و تخمک و رشد آن در چند مرحله و حفظ و تبدیل آن به یک انسان کامل با ویژگیهای منحصر به فرد، تنها کار خداوند است. «أ أنتم تخلقونه أم نحن الخالقون»
حتی اگر بشر، در خارج از رحم همانند سازی کند، باز هم از قدرت الهی نمیکاهد و خالقیّت او را زیر سؤال نمیبرد، زیرا این تأثیر و تأثّر به دست توانای خداوند است و بشر در طراحی مراحل آفرینش نقشی ندارد.
پیام ها
1- چرا شک در معاد میکنید؟ کسی که شما را آفرید بار دیگر نیز میآفریند. «نحن خلقناکم»
2- با منکران و ناباوران، مستدل گفتگو کنیم. «نحن خلقناکم»
3- توبیخ بعد از استدلال است. اول میفرماید: «نحن خلقناکم» سپس توبیخ میکند. «فلولا تصدّقون»
4- در استدلال، به یک دلیل و نمونه بسنده نکنیم. «أفرأیتم... ءأنتم...»
5 - در تبلیغ و مجادله، با استفاده از شیوه سؤال و پرسش، وجدان مخاطبان را بیدار و به یاری فراخوانیم. «أفرأیتم... و أنتم...»
6- قدرت الهی، هم در آفریدن نمودار است، «نحن خلقناکم» و هم در میراندن. «نحن قدّرنا بینکم الموت»
7- مرگ، یک حادثه و اتّفاق نیست، بر اساس حکمت و حساب و کتاب است. «قدرّنا بینکم الموت»
8 - پایان عمر و زمان مرگ، تنها به دست خداست. «نحن قدّرنا بینکم الموت»
9- مرگ انسان نشانهی عجز خداوند از زنده نگه داشتن نیست، بلکه تقدیری حکیمانه است. «قدّرنا بینکم الموت»
10- قدرت الهی مطلقه است و هیچ شخص یا قدرتی نمیتواند از مرگ فرار کرده و بر این تقدیر الهی غالب شده و بر آن پیشی بگیرد. «ما نحن بمسبوقین»