آیه
إِنَّ الْمُتَّقِینَ فِی جَنَّاتٍ وَنَعِیمٍ
فَاکِهِینَ بِمَآ آتَاهُمْ رَبُّهُمْ وَوَقَاهُمْ رَبُّهُمْ عَذَابَ الْجَحِیمِ
کُلُواْ وَاشْرَبُواْ هَنِیئاً بِمَا کُنتُمْ تَعْمَلُونَ
مُتَّکِئِینَ عَلَی سُرُرٍ مَّصْفُوفَةٍ وَزَوَّجْنَاهُم بِحُورٍ عِینٍ
ترجمه
همانا پرهیزگاران در باغها(ی بهشت) و نعمت فراوان هستند.
به آنچه پروردگارشان به آنان داده، شاد و مسرورند و پروردگارشان آنان را از عذاب دوزخ حفظ کرده است.
(به آنان خطاب میشود:) به خاطر اعمالی که انجام میدادید، گوارا بخورید و بیاشامید.
تکیه کنان بر تختهای ردیف شده و آنان را با حورالعین (زیبا رویان سیاه چشم) به ازدواج در آوریم.
نکته ها
«هَنیئاً» یعنی چیزی که رنج و تعبی در پی ندارد و گوارای وجود انسان میگردد. برخلاف نعمتهای دنیوی که معمولاً قبل یا بعد آن رنج و سختی همراه دارد.
«حور عین» از دو کلمه «حور» جمع «حوراء» به معنای سیاه چشم و کلمه «عین» جمع «عیناء» به معنای زیبا چشم تشکیل شده است. همسران بهشتی دارای چشمانی درشت، سیاه و زیبایند.
انس با پاکان ونیکان و همصحبتی با آنان، یکی از لذّتهای بهشت است که قرآن در موارد مختلف به این مجالس انس و سرور که بر تختهای بهشتی تشکیل میشود، اشاره داشته است.
آیات 16 و 19 که مربوط به کیفر و پاداش دوزخیان و بهشتیان است، بسیار شبیه یکدیگرند با یک تفاوت بسیار ظریف و آن اینکه در مورد دوزخیان میخوانیم: «انما تجزون ما کنتم تعملون» ولی در مورد بهشتیان میخوانیم: «هنیئاً بما کنتم تعملون» اولی «ما کنتم» است و دومی «بما کنتم». آری کیفر دوزخیان به میزان عمل آنهاست نه بیشتر، به خصوص که همراه کلمه «انّما» مطرح شده است، یعنی کیفر شما عین عمل شماست. ولی پاداش بهشتیان بسیار بیشتر از عملکرد آنان است و عمل آنان وسیله و بهانهای برای دریافت آن همه لطف است. «هنیئاً بما کنتم تعملون»
پیام ها
1- کلید بهشت، تقواست. «انّ المتقین فی جنّات»
2- مقایسه پایان کار خوبان و بدان، از بهترین شیوههای شناخت حق و باطل است. «هذه النّار... فی جنّات و نعیم»
3- برای اهل بهشت، انواع باغها و نعمتها فراهم است. «جنات و نعیم»
4- گاهی در دنیا نعمت هست، امّا انسان به دلایلی نمیتواند از آن کامیاب شود، اما در بهشت هم نعمت هست و هم کامیابی. «جنات... فاکهین»
5 - نعمتها، زمانی لذّت بیشتری دارند که از طرف خداوند به عنوان محبّت و لطف باشد «آتاهم ربّهم» و در کنارش تلخی و دغدغه نباشد. «و وقاهم ربّهم»
6- کسیکه در دنیا با تقوا خود را حفظ کرد، در قیامت خداوند او را از عذاب دوزخ حفظ میکند. «المتقین... وقاهم»
7- پرهیزکاران نباید به تقوا و عمل خود مغرور باشند که همهی نعمتها و نجاتبخشیها از خداست. «أتاهم ربّهم... وقاهم ربّهم»
8 - آزادی و تکریم، لذّت نعمت را بیشتر میکند. «کلوا و اشربوا هنیئاً» بهشتیان در خوردن و آشامیدن محدودیّت ندارند و با «هنیئاً» مورد تکریم قرار میگیرند.
9- کامیابی، در سایه امنیّت، لذّت را بیشتر میکند. «وقاهم ربّهم... کلوا واشربوا»
10- خوردنیهای دنیوی همراه مشکلاتی در تهیه و حفظ و مصرف آن است، در نعمتهای آخرت هرگز مشکلی نیست. «هنیئاً»
11- دلخوشی و رضایت در کنار استفاده از نعمتها، شرط کمال کامیابی است. «فی جنّات و نعیم فاکهین... متّکئین علی سُرر...»
12- آنان که در دنیا از نگاه به نامحرمان چشم پوشیدند، در آخرت همسرانی زیباروی خواهند داشت. «المتقّین... زوّجناهم بحورعین»