آیه
مَن ذَا الَّذِی یُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَیُضَاعِفَهُ لَهُ وَلَهُ أَجْرٌ کَرِیمٌ
ترجمه
کیست آن که به خدا وام دهد، وامی نیکو، تا خداوند آن را برای او دوچندان کند و برای او پاداشی گرانمایه است.
نکته ها
«قرض»، به معنای بریدن و جدا کردن بخشی از مال است. «مقراض» وسیله بریدن است و «قراضه» به مالی گفته میشود که از بدنه جدا شده است.
قرض به خدا، انفاقی است که با چند برابر در قیامت پس داده میشود. قرض در قرآن همراه با کلمه «حَسَن» آمده است، یعنی فوری پرداخت شود، بیمنّت باشد، قبل از سؤالِ سائل باشد، در حدّ وفور باشد، برای کارهای مفید و لازم باشد.
قرض الحسنه برکاتی دارد: کاهش کدورت و افزایش محبّت، حفظ آبروی مردم و جلوگیری از ورشکستگی آنان، اصلاح ساختار اقتصادی جامعه، جلوگیری از رواج ربا، کنترل حرص و بخل، تعدیل ثروت، رشد فرهنگ تعاون.
خداوندی که میراث آسمانها و زمین برای اوست و در آیات قبل دو بار فرمود: «له ملک السّموات و الارض» در این آیه برای تشویق مردم و اهمیت قرضالحسنه از مردم قرض میخواهد. «من ذا الّذی یقرض اللّه...»
اسلام با هر نوع رکود و سستی مخالف است.
1. رکود طبیعت. «من وجد ماء و ترابا ثم افتقر فابعده اللّه»**وسائل، ج 17، ص40.*** هرکس آب و زمین داشته باشد ولی تلاش نکند و فقیر باشد، از رحمت الهی دور شده است.
2. رکود نیروی انسانی. «اللهمّ انّی اعوذ بک من الکسل»**کافی، ج2، ص585 .*** بارالها! به تو پناه میبرم از تنبلی.
3. رکود مال. «الّذین یکنزون الذهب و الفضّة و لم ینفقونها...»**توبه، 34.***
4. رکود علمی، اخلاقی و معنوی. «زدنی علما»**طه، 114.***، «زادهم هدی»**محمّد، 17.***، «من استوی یوماه فهو مغبون»**بحار، ج 68، ص 173.*** هرکس دو روزش مساوی باشد، زیانکار است.
5. رکود فکر. «من استبدّ برأیه هلک»**وسائل، ج 12، ص40.*** نظرخواهی نکردن، استبداد به رأی خود و تکروی، مایهی هلاکت است.
پیام ها
1- خداوند، خود را در جانب محرومان قرار داده و از مردم طلب وام میکند. گویا خداوند، ضامنِ آنان شده و پاداش وام را تضمین نموده است. «من ذا الّذی یقرض اللّه»
2- کار خیر اگر به صورت خلق و خو درآید، ارزش بیشتری دارد. «یقرض اللّه...»
3- نفسِ عمل مهم نیست، حَسَن بودن آن مهم است. «قرضاً حسناً»
4- قرض دادن کاهش مال نیست، افزایش آن است. «فیضاعفه»
5 - آنجا که کار سخت است، اهرم قوی لازم دارد. (چون دل کندن از مال سخت است، خداوند پاداش چند برابر را مطرح میکند.) «فیضاعفه له و له أجر کریم»
6- قرض دادن، نشانه کرامت است و خداوند برای انسان کریم، اجر کریم قرار داده است. «و له أجر کریم»
7- برای تربیت و رشد دیگران، باید آنان را تکریم نمود. «و له أجر کریم»