آیه
فَهَلْ عَسَیْتُمْ إِن تَوَلَّیْتُمْ أَن تُفْسِدُواْ فِی الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُواْ أَرْحَامَکُمْ
أُوْلَئِکَ الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَی أَبْصَارَهُمْ
ترجمه
پس (ای بیماردلانِ سست ایمان!) اگر (از جهاد) روی گردانید، جز این از شما انتظار نمیرود که در زمین فساد کنید و پیوندهای خویشاوندی را قطع کنید.
آنانند کسانی که خداوند از رحمت خویش دور و (گوششان را) کر و چشمهایشان را کور ساخته است (نه حقّی میشنوند و نه حقّی میبینند).
نکته ها
مفسّران، «تَولّیتم» را دو گونه معنا کردهاند:
الف) اعراض و پشت کردن به جبهه و سرگرم شدن به خلافکاری و قطع صله رحم.
ب) ولایت بر مردم را به دست گرفتن و سپس قلع و قمع دیگران.
امّا معنای دوم با سیاق آیات سازگار نیست.**تفسیر المیزان.***
آیه خطاب به افراد سست ایمان که به خاطر حفظ جان از شرکت در جهاد اعراض میکنند، میفرماید: گمان نکنید که با ترک جهاد محفوظ میمانید، زیرا با فرار خود از جنگ، زمینه گسترش فساد و قتل را فراهم میسازید که دامان شما را نیز میگیرد و همچون دوران جاهلیّت، حتّی کشتن فرزند را برای شما مباح میسازد.
پیام ها
1- اعراض از دین و دستورات قرآن، زمینه ساز فساد و تباهی است. «اِن تولّیتم... تفسدوا فی الارض و...»
2- ترک صله رحم و روابط خویشاوندی، گناهی است در ردیف فساد در زمین. «تفسدوا فی الارض و تقطّعوا ارحامکم»
3- اگر فساد گسترش یابد، انسان حتّی به بستگان خود نیز رحم نمیکند. «تفسدوا فی الارض و تقطّعوا ارحامکم»
4- فراریان از جنگ، فسادگران و قاطعان رحم، مورد نفرین خداوند هستند. «تولّیتم... تفسدوا... تقطّعوا... اولئک الّذین لعنهم اللّه»
5 - محرومیّت از رحمت الهی، نتیجه عملکرد خود ماست. «تفسدوا... تقطّعوا... لعنهم اللّه»
6- بهره نگرفتن از امکانات، همانند محرومیّت از آنها است. (گوش دارد ولی حقّشنو نیست، چشم دارد ولی حقیقت بین نیست) «لعنهم اللّه فاصمّهم...»
7- بزرگترین محرومیّت معنوی، محرومیّت از شناخت حقیقت است. «لعنهم اللّه فاصمّهم و اعمی ابصارهم»
8 - استفاده نامشروع و نامتعارف و غیر مفید از استعدادهای خدادادی، نشانهی دور شدن از رحمت الهی است. «لعنهم اللّه فاصمّهم و اعمی ابصارهم»