(65) وَلَئِن سَأَلْتَهُمْ لَیَقُولُنَّ إِنَّمَا کُنَّا نَخُوضُ وَنَلْعَبُ قُلْ أَبِاللَّهِ وَ ءَایَتِهِ وَرَسُولِهِ کُنتُمْ تَسْتَهْزِءُونَ
اگر از منافقان بپرسی (چرا مسخره کردید؟) قطعاً میگویند: ما فقط شوخی و بازی میکردیم (و غرضی نداشتیم). بگو: آیا خداوند و آیات او و پیامبرش را مسخره میکردید!؟
نکتهها:
«خَوْض» در زبان عربی به معنای، پانهادن در گِل است و در قرآن به ورود در کارهای ناپسند گفته میشود.
آیه، مربوط به جنگ تبوک است که منافقان قصد کشتن پیامبر را در بازگشت داشتند. یکی از آنان گفته بود: اگر توطئه فاش شد، چه کنیم؟ دیگری گفت: میگوییم مزاح و شوخی بود. در واقع عذری بدتر از گناه آوردند.**تفسیر مجمعالبیان.***
پیامها:
1- دروغ و توجیهگری، از کارهای دائمی منافقان است. (لئن سألتهم لیقولنّ)
2- عقبنشینی، احساس ضعف و تزویر و اصرار بر خلاف، حتّی پس از افشای توطئه نشانهی منافق است. (لیقولنّ نخوض و نلعب)
3- خداوند از توجیهگریها و آینده منافقان خبر داده و آنان را رسوا کرده است. (لیقولنّ نخوض و نلعب)
4- منافقان برای تبرئه خود هم سوگند خوردند و هم قصد خود را صددرصد شوخی دانستند. (لام در «لیقولنّ» حرف قسم و «انّما» حصر را میرساند)
5 - پیامبر مأمور توبیخ منافقان است. (قل أباللّه وآیاته...)
6- شوخی با مقدّسات دینی جایز نیست. (أباللّه وآیاته ورسوله کنتم تستهزؤن)