(16) أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تُتْرَکُواْ وَلَمَّا یَعْلَمِ اللَّهُ الَّذِینَ جَهَدُواْ مِنکُمْ وَلَمْ یَتَّخِذُواْ مِن دُونِ اللَّهِ وَلَا رَسُولِهِ وَلَا الْمُؤْمِنِینَ وَلِیجَةً وَاللَّهُ خَبِیرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ
یا پنداشتهاید که (تنها با ادّعای ایمان) رها میشوید، در حالی که هنوز خداوند (با امتحانهایش شما را نیازموده،) تا کسانی را از شما که جهاد کرده و جز خدا و پیامبرش و مؤمنان رازداری برنگزیدهاند، معلوم دارد و خداوند به آنچه میکنید آگاه است.
نکتهها:
این آیه نیز همچون آیات پیشین، برای تشویق به جهاد است.
«وَلیجَة» از «ولوج» مانند کلمهی «بطانة»، به معنای اسرار و امور نهان است، و مقصود در اینجا مَحرم اسرار است.
طبق روایات متعدّد، مراد از مؤمنانی که میتوانند مَحرم اسرار باشند، رهبران آسمانی میباشند.**تفسیر نورالثقلین.***
پیامها:
1- هستی و برنامههای آن، هدفدار است. انسانها و آیندهشان، رها شده نیستند، پس باید از دنیای خیال بیرون آمد و واقعبین بود. (ام حَسِبتم)
2- ادّعای ایمان کافی نیست، آنچه صفها را از هم جدا میکند، عمل و جهاد و آزمایشهاست. (ام حَسِبتم ان تترکوا)
3- کسانی در آزمون ایمان موفّقند که اسرار جامعه اسلامی را جز با خدا و رسول و مؤمنان واقعی در میان نگذارند. (ولیجة) (در صدر اسلام افرادی با بیگانه ارتباط داشتند)
4- دادن اسرار و اطلاعات به بیگانگان و آنان را مَحرم اسرار دانستن، حرام و نشانهی ضعف وبیایمانی و مورد هشدار و توبیخ است. (لم یتّخذوا... وَلیجة)
5 - وظیفهی مسلمانان، در برابر دشمنان خارجی جنگیدن و در برابر دشمنان داخلی، حفظ اسرار و رازداری است. (جاهدوا، لم یتّخذوا)
6- خداوند از وضع مردم آگاه است و نیازی به آزمودن ندارد، ولی امتحان، یک سنّت الهی است. (و اللَّه خبیر)
7- اگر اسرارتان را به بیگانه گفتید، خدا میداند و به حساب شما میرسد. (واللَّه خبیر بما تعملون)