(71) وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِیَآءُ بَعْضٍ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَوةَ وَیُؤْتُونَ الزَّکَوةَ وَیُطِیعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ أَوْلِئِکَ سَیَرْحَمُهُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ عَزِیزٌ حَکِیمٌ
مردان وزنان با ایمان، یار ویاور واولیای یکدیگرند، به معروف (خوبیها) فرمان میدهند و از منکرات و بدیها (منکرات) نهی میکنند، نماز بر پای داشته، زکات میپردازند و از خداوند و پیامبرش پیروی میکنند. بزودی خداوند آنان را مشمول رحمت خویش قرار خواهد داد. همانا خداوند، توانای غالب و حکیم است.
نکتهها:
آیهی 67، دربارهی منافقان تعبیرِ (بعضهم من بعض) را آورده بود، امّا این آیه دربارهی مؤمنان میفرماید: (بعضهم اولیاء بعض)، شاید اختلاف تعبیر به خاطر آن است که بر خلاف مؤمنان، وحدت عمیق و پیوند ولایت در میان منافقان نیست و هنگام بروز منافع شخصی، وفادار نیستند و وحدتشان ظاهری و صوری است، به قول قرآن: (تحسبهم جمیعاً وقلوبهم شتّی)**حشر، 14.*** آنان را متّحد میپنداری در حالی که دلهایشان پراکنده است.
چون امر به معروف ونهی از منکر، عامل برپایی واجبات دیگر است، از اینرو در آیه، قبل از نماز و زکات آمده است.**تحفالعقول، ص 237.***
پیامها:
1- زن و مرد هردو، در اصلاح جامعه تأثیر گذارند. (المؤمنون والمؤمنات)
2- مؤمنان در جامعهی اسلامی، نسبت به یکدیگر از طرف خداوند، حقّ ولایت و نظارت همراه با محبّت دارند و بیتفاوت نیستند.(بعضهم اولیاء بعض )
3- امر به معروف ونهی از منکر که بر همهی مردان وزنان با ایمان واجب است، برخاسته از حقّ ولایت بر یکدیگر است. (بعضهم اولیاء بعض یأمرون... وینهون)
4- امر به معروف و نهی از منکر باید از موضع قدرت باشد نه ضعف. (یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر)
5 - امر ونهی، در سایهی محبّت وولایت قابل اجراست. (بعضهم اولیاء، یأمرون...)
6- توجّه به زندگی محرومان و تأمین اجتماعی فقرا، در کنار مسائل عبادی دیگر است. (یُقیمون، یُؤتون الزکوة و یُطیعون اللّه...)
7- ایمان در اصلاح فرد و جامعه، نقش به سزایی دارد. (المؤمنون و المؤمنات... یأمرون، یَنهون، یُقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة و یطیعون اللّه)
8 - امر به معروف ونهی از منکر، اقامهی نماز، پرداخت زکات واطاعت از خدا و رسول، وظیفه و عملکرد دائمی مؤمنان است. (یَأمرون، یَنهون، یُقیمون، یُؤتون، یُطیعون) (فعل مضارع رمز استمرار است)
9- کسانی که دیگران را به کارهای خوب دعوت میکنند، باید خود نیز اهل عمل باشند. (یأمرون، یقیمون الصلوة و یؤتون الزکوة و یطیعون)
10- اطاعت از خدا و رسول باید با میل و رغبت باشد. (یُطیعون اللّه و رسوله) (اطاعت در لغت به معنای پیروی با میل است)
11- هم اطاعت از خدا در برنامههای عبادی لازم است و هم اطاعت از رسول در برنامههای حکومتی. (یطیعون اللَّه ورسوله)
12- اعمال انسان، زمینهساز رحمت الهی است. (یَأمرون، یَنهون، یُقیمون، یُؤتون، یُطیعون، سیرحمهم اللّه)
13- زن ومرد در دریافت رحمت الهی یکسان میباشند. (المؤمنون والمؤمنات... سیرحمهم اللّه)