(15) وَیُذْهِبْ غَیْظَ قُلُوبِهِمْ وَیَتُوبُ اللَّهُ عَلَی مَن یَشَآءُ وَاللَّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ
و خداوند (با پیروزی شما و خواری دشمن،) غیظ و خشم دلهای مؤمنان را از بین ببرد و خداوند لطف خود را بر هرکس بخواهد بر میگرداند (و راه توبه را به روی آنان میگشاید.) و خداوند، دانا و حکیم است.
پیامها:
1- گرچه هدف از جنگ، رضای خدا و دفاع و جلوگیری از شرک و توطئه و پیمانشکنی است، لکن تسکین دلها و آرام شدن روح نیز از آثار وضعی و ثانوی آن است.**در آیاتی همچون (سیجعل اللَّه بعد عسرٍ یُسرا) (طلاق، 7)، (فانّ مع العسر یُسراً)، (انشراح، 6) به این حقیقت اشاره شده که:
بگذرد این روزگار تلختر از زهر
بار دگر روزگار چون شکر آید.*** (یذهب غیظ قلوبهم)
2- پس از پیروزی، از آنان که برای همبستگی و پیوند نزد شما میآیند، استقبال کنید و نگویید: تا حالا کجا بودید؟ (و یتوب اللَّه علی من یشاء)
3- پذیرش توبه، بستگی به اراده و مشیّت خدا دارد، نه آنکه توبه کننده مستحق آن باشد. (یتوب اللَّه علی من یشاء)
4- مبادا از بیم خدعه، آنان را که به سراغ شما میآیند نپذیرید! خدا به توبهی واقعی یا ریاکارانه آگاه است، ولی طبق حکمت الهی باید هر که اظهار اسلام میکند - با حفظ اصول ایمنی - پذیرفت. (علیم حکیم)