(123) یَأَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُواْ قَتِلُواْ الَّذِینَ یَلُونَکُم مِّنَ الْکُفَّارِ وَلْیَجِدُواْ فِیکُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ
ای کسانی که ایمان آوردهاید! با کسانی از کفّار که نزدیک شمایند بجنگید. باید آنان در شما خشونت و صلابت بیابند و بدانید که خداوند، با پرهیزکاران است.
نکتهها:
پرداختن به دشمنانِنزدیکتر و جنگیدن با آنان، مزایایی دارد، از جمله: به هزینه و امکانات کمتری نیاز است، اطلاعات ما از آنان بیشتر است، تدارک جبهه آسانتر و آمادگی عمومی برای مقابله با آنان بیشتر است، خطرشان مقدّمتر است، راه دفع آنان ودسترسی به منطقهی جنگ سریعتر است، هم خودش دشمن است، هم میتواند بازوی دشمنان دورتر باشد.
«غِلظة» به معنای صلابت، قدرت و هیبت است، نه سنگدلی و بدخلقی. از این رو در مسائل نظامی، مانور و قدرتنمایی ورژه ولباس وشعار وهرچه که قوای اسلام را قدرتمند نشان دهد، مورد ستایش است. پیامبر خداصلی الله علیه و آله نیز هنگام فتح مکّه، مسلمانان را فرمان داد تا در مقابل چشم ابوسفیان رژه رفتند تا با نشان دادن قدرت و شکوه سپاه اسلام، روحیّهی مشرکان تضعیف شود.
مسألهی «الاقربُ فالاقرب»، یعنی اولویّت دادن به آنچه نزدیکتر به انسان است، در همهی امورِ تعالیم اسلامی مطرح است، در انفاق و صدقه، ابتدا یتیم و فقیرِ خویشاوند، در پرداخت زکات ابتدا نیازمندان محلّی و نزدیک، در جنگ، نخست دشمنان نزدیکتر، در دعوت وتبلیغ، ابتدا بستگان نزدیک و اهل منطقه، در مسجد، تقدّم همسایهی مسجد، در سفره و مهمانی، طعام نزدیک انسان و در نماز جماعت و در صف اوّل، آنان که به امام جماعت در کمالات نزدیکترند.
این آیه، جهاد آزادیبخش را میگوید، نه جهاد دفاعی را. از این رو به صفات مبارزان اسلامی پرداخته، نه به شرایط هجوم کافران.**تفسیر فیظلالالقرآن.***
در سیرهی پیامبر، نمونههای بسیاری دیده میشود که به سپاه اسلام توصیه میفرمود: با تقوا باشند، به زنان کفّار آسیبی نرسانند، به درختان لطمه نزنند. حتّی یک بار کشتهی دختر کافری را دید و به شدّت ناراحت شد.**تفسیر فیظلالالقرآن.***
پیامها:
1- ایمان باید همراه با عمل و مبارزه باشد. (یا ایها الذین آمنوا قاتلوا)
2- دفع شرّ دشمنان نزدیکتر، اولویّت دارد. (یلونکم من الکفّار) (استراتژی جنگی اسلام، ابتدا مقابله با دشمنان نزدیکتر است، همچنان که در مبارزهی فکری و عقیدتی نیز باید ابتدا شبهاتِ رایج و موجود را پاسخ داد)
3- هر چه برای ایجاد صلابت و شدّت لازم است باید تدارک دید، چه شجاعتِ رزمندگان و چه ابزار و سلاحهای پیشرفته و چه آموزشهای پیشرفته و تخصّصی. (ولیجدوا فیکم غلظة)
4- سپاه اسلام، باید صلابت و هیبت داشته باشد. (غلظة)
5 - شجاعت درونی باید با صلابت بیرونی همراه باشد. (و لیجدوا)
6- غلظت وصلابت اسلامی، همراه با تقواست. (ان اللَّه مع المتقین)
7- جهاد، جلوهای از تقوای الهی است. (قاتلوا... ان اللَّه مع المتقین)
8 - چون در جنگ، غرائز، هوسها و کینهها ممکن است پیش آید، تقوا برای رزمندگان شرطِ اساسی است.(انّ اللَّه مع المتقین )