(102) وَءَاخَرُونَ اعْتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُواْ عَمَلًا صَلِحاً وَءَاخَرَ سَیِّئاً عَسَی اللَّهُ أَن یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ
و (از اعراب) دیگرانی هستند که به گناهان خویش اعتراف کردهاند، کار خوب و بد را به هم آمیختهاند. امید است خداوند توبهی آنان را بپذیرد (و لطف خویش را به آنان بازگرداند). همانا خداوند، آمرزنده و مهربان است.
نکتهها:
چند نفر از یاران پیامبرصلی الله علیه و آله ، از شرکت در جنگ تبوک تخلّف ورزیدند، آن هم نه از روی نفاق، بلکه بهخاطر دلبستگی بهزندگی. آیات انتقادآمیز که نازل شد، پشیمان گشتند وخود را به نشانهی توبه، به ستون مسجد بستند. تا آنکه خداوند توبهی آنان را پذیرفت ورسول خداصلی الله علیه و آله طناب را گشود و آنها آمرزیده شدند.
پیامها:
1- همهی اصحاب پیامبر عادل نبودند، برخی مرتکب سیّئات هم میشدند. (خلطوا عملاً صالحاً و آخر سیّئاً)
2- انسان در میان اعمالِ خود نباید تنها نقاط قوّتش را ببیند، بلکه باید بدنبالِ جبرانِ نقاط ضعف و خطاهایش باشد. (اعترفوا... خلطوا)
3- اعتراف به گناه، انتقاد از خود و داشتن کارهای خوب و صالح، زمینهساز بخشایش الهی است. (اعترفوا، یتوب علیهم)
4- گرچه خداوند وعدهی آمرزش داده، امّا انسان باید میان خوف و رجاء باشد. (عسی اللَّه ان یتوب علیهم)
5 - خطاکار پشیمان، به امید نیازمند است و آغوش اسلام برای پذیرش او باز است. (اعترفوا... انّ اللّه غفور رحیم)