(66) لَا تَعْتَذِرُواْ قَدْ کَفَرْتُم بَعْدَ إِیمَنِکُمْ إِن نَّعْفُ عَن طَآئِفَةٍ مِّنکُمْ نُعَذِّبُ طَآئِفَةً بِأنَّهُمْ کَانُواْ مُجْرِمینَ
(بیجهت) عذر و بهانه نیاورید. همانا شما بعد از ایمانتان کافر شدید. اگر از گروهی از شما (بهخاطر توبه یا آنکه بار اوّل اوست) درگذریم، گروهی (دیگر) را به خاطر سابقهی جرمشان کیفر میدهیم.
نکتهها:
دربارهی اینکه کدام گروه از منافقان عفو میشوند اقوالی است:
الف: آنان که توبه کنند.**تفسیر مجمعالبیان.***
ب: آنان که در حاشیه و کنار استهزاکنندگان بودهاند.**تفسیر کبیرفخررازی. ***ولی از سردمداران آنان پذیرفته نمیشود.
ج: آنان که عفوشان به مصلحت نظام و حکومت است.**تفسیر المیزان.***
د: آنان که تنها مدّت کوتاهی منحرف شدند، در مقابل آنان که جرمشان ریشهدار و سابقهدار و همچنان استمرار دارد. (کانوا مجرمین)
پیامها:
1- عذر دروغگویان ومسخرهکنندگان در همه جا پذیرفته نیست. (لاتعتذروا...)
2- ارتداد، سبب نپذیرفتن هر عذری است. (قد کفرتم بعد ایمانکم)
3- به ایمان امروز خود مغرور نشویم، چون خطرِ سوء عاقبت و مرتد شدن وجود دارد. (قد کفرتم بعد ایمانکم)
4- توهین و استهزا به خدا و پیامبر و آیات الهی، کفر است. (تستهزؤن، کفرتم)
5 - منافق، در حقیقت کافر است. (کفرتم)
6- هنگام تهدیدِ مخالفان و منافقان توطئهگر، همهی راهها را نبندیم. (نعف)
7- بعضی از منافقان قابل عفوند، البتّه اگر توبه کنند. (نعف عن طائفة) (نفاق نیز دارای مراتبی است)
8 - دلیل کیفرِ منافقان، کفر و جرم سابقهدار آنان است. (نعذّب... کانوا مجرمین)