(61) وَمِنْهُمُ الَّذِینَ یُؤْذُونَ النَّبِیَّ وَیَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَیْرٍ لَّکُمْ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَیُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنِینَ ورَحْمَةٌ لِّلَّذِینَ ءَامَنُواْ مِنکُمْ وَ الَّذِینَ یُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِیمٌ
برخی از منافقان، پیامبر را آزار میدهند ومیگویند: او سراپا گوش است. (و به سخن هر کس گوش میدهد.) بگو: گوش دادن او به نفع شماست، او به خداوند ایمان دارد و مؤمنان را تصدیق میکند و برای هر کس از شما که ایمان آورد، مایهی رحمت است و آنان که رسول خدا را اذیّت وآزار میدهند، عذابی دردناک دارند.
نکتهها:
مقصود از (منهم)؛ یا گروه منافقان است، یا برخی افراد سست ایمان که از روی ترس در جبهه شرکت نکردند وپس از جنگ، عذر وبهانه میآوردند.
به فرمودهی روایات، به دلیل تماسهای دائمی پیامبرصلی الله علیه و آله با علی علیه السلام ، عدّهای از منافقان آن حضرت را سادهلوح و زودباور معرّفی میکردند.**تفسیر نورالثقلین.***
پیامبرصلی الله علیه و آله فرمود: «مَن آذانی فی عترتی فعلیه لعنة اللَّه» کسی که اهلبیت مرا اذیّت کند، لعنت خدا بر او باد. در مورد حضرت فاطمه علیهاالسلام نیز فرمود: «مَن آذاها فقد آذانی» هرکس فاطمه را اذیّت کند، مرا اذیّت نموده است.**ملحقات احقاقالحق، ج 18، ص 458 و 439.***
پیامها:
1- گروهی دائماً پیامبر اکرمصلی الله علیه و آله را اذیّت میکردند. (یؤذون) (فعل مضارع، رمز استمرار است)
2- همهی اصحاب پیامبر، عادل نبودند و برخی پیامبر را میآزردند. (یؤذون)
3- رهبری امّت، ملازم آزار دیدن از خودی وبیگانه است. (یؤذون النبی)
4- آزار پیامبر، کفر است.**تفسیر المنار.*** تقابل (الّذین یؤذون) با (الذین آمنوا)
5 - منافقان حتّی علیه پیامبر نیز تبلیغات وجوسازی میکردند. (یقولون هو اُذن)
6- خداوند، پیامبرش را از حرفهای محرمانه و درونْگروهیِ مخالفان، آگاه میسازد. (یقولون هو اُذن)
7- به همه مردم اجازهی سخن بدهید تا نگویند حاضر به شنیدن حرف ما نیستید، هرچند به سادهلوحی متّهم شوید.(یقولون هو اذن)
8 - از آداب گوش دادن، توجّه با تمام وجود به سخنانِ گوینده است. کلمهی (اُذن) به معنای آن است که او سر تا پا گوش است.
9- گاهی بهخاطر مصلحتِ امّت باید از بعضی شنیدهها تغافل کرد.(اُذن خیرلکم)
10- گاهی آثار تربیتی و اجتماعی یا سیاسیِ سکوت، بیش از برخورد و اعلام موضع است. (اذن)
11- از صفات یک رهبر آگاه، سعهی صدر، گوش دادن به حرف همهی گروهها، برخورد محبّتآمیز با آنان، عیبپوشی و بازگذاشتن راه عذر و توبهی مردم است. (قل هو اُذن خیر)
12- با روی باز و از روی خیرخواهی، شنوایِ سخن مردم باشید. (اُذن خیرٍ لکم)
13- سکوت در برابر شنیدهها، همیشه نشانهی رضایت نیست. (اذن خیر لکم)
14- آزار دیده را حمایت کنید. خداوند در برابر سخن دشمن که پیامبر را (اُذن ) میگفت، چهار ارزش برای آن حضرت بیان میکند: (اذن خیر لکم)، (یؤمن باللَّه)، (یؤمن للمؤمنین)، (رحمة للذین آمنوا)
15- اگر مؤمنی خبری داد، سخن او را تصدیق کنید. (یؤمن للمؤمنین)
16- گرچه پیامبر برای جهانیان رحمت است، ولی بهرهبردن از این رحمت، مخصوص اهل ایمان است. (رحمة للذین آمنوا)
17- از کیفر آزار پیامبر بترسید. (لهم عذاب الیم )