(97) فَمَا اسْطَعُواْ أَن یَظْهَرُوهُ وَمَا اسْتَطَعُواْ لَهُ نَقْباً
(پس از ساختن این دیوار آهنی، یأجوج ومأجوج) نتوانستند از آن بالا روند و نتوانستند در آن رخنهای پدید آورند.
نکتهها:
«رَدم» به بستن شکاف، «صَدف» به کناره وجانب، «قِطر» به مس گداخته و «زُبَر» به قطعههای بزرگ آهنی گفته میشود.
امام صادق علیه السلام فرمود: تقیّه، سدّی میان شما و مخالفان است که قابل بالا رفتن از آن و سوراخ کردن نیست.**تفسیر نورالثقلین.***
پیامها:
1- از دیدگاه اولیای الهی، همهی امکانات از خداست. (ما مکّنی فیه ربّی)
2- پیامبران برای رسالت و هدایت مردم، درخواست پول و مادیات از آنان نداشتند.**در سورهی شعراء، پنج مرتبه از قول پنج پیامبر نقل شده است که به مردم میگفتند: ما از شما پاداش مادّی نمیخواهیم. پیامبر اسلام نیز مزد رسالت خود را محبّت اهلبیت علیهم السلام قرار داد، که ثمرهی محبّت و پیروی از آنان نیز به خود انسان بازمیگردد.*** (ما مکّنی فیه ربّی خیر)
3- امکانات مردمی را در راه مصالح آنان باید به کار گرفت. (فاعینونی)
4- برای رسیدن به هدف، علاوه بر طرح وتقاضا وبودجه، همّت و مشارکت مردمی نیز لازم است. (اعینونی)
5 - گاهی بهجای کمکهای مالی باید نیروی انسانی را به کمک طلبید. (فاعینونی)
6- ترکیب آهن و مس (آلیاژ سازی)، ابتکار انبیاست. (آتونی زبرالحدید... قطراً) (امروزه از نظر علمی، اهمیّت این ترکیب ثابت شده است.)
7- محکمکاری و بینقص انجام دادن کارها، شیوهی انبیاست. (فما اسطاعوا...)
8 - سدّ ذوالقرنین چنان محکم وبزرگ بود که نمیتوانستند آن را خراب کنند یا از آن بگذرند. (ان یظهروه... له نقباً)
9- در حلّ مشکلات اجتماعی، همیاری مردمی که صاحبان درد هستند، لازم است. (زیرا نشاط کاری بیشتر میشود، ارزش زحمات را میدانند و کمکاری نمیکنند.) (فاعینونی... فما اسطاعوا...)
10- رهبران لایق، به کمک علم، هنر، سوز و تعاون، از سادهترین افراد و ابزار، بهترین کارها را تولید میکنند، بنابراین اگر مدیر لایق باشد، کارگران ساده مهمترین پروژهها را انجام دهند. (فاعینونی... فما اسطاعوا...)