(31) وَجَعَلْنَا فِی الْأَرْضِ رَوَسِیَ أَن تَمِیدَ بِهِمْ وَجَعَلْنَا فِیهَا فِجَاجاً سُبُلاً لَّعَلَّهُمْ یَهْتَدُونَ
و در زمین، کوههای ثابت و استوار قرار دادیم تا (مبادا زمین) آنها (مردم) را بلرزاند و در لابلای کوهها، (درهها و) راههای فراخ پدید آوردیم، شاید که آنها راه یابند.
نکتهها:
کلمهی «رواسی» جمع «راسیه» به معنای ثابت است و مقصود از آن در این آیه، کوههای پابرجا است. کلمهی «تَمید» از «مید» به معنای اضطراب چیزهای بزرگ است. کلمه «فجاج» نیز به راههای پهن میان دو کوه گفته میشود، همانگونه که راههای باریک و تنگ بین کوهها «شعب» نام دارد.**قاموس.***
برای کوهها، فوائد بسیاری ذکر شده است، از جمله: نگهداری برف و ذخیرهی آب برای تابستانها، جلوگیری از تندبادهای ناشی از جابجایی هوا، فراهم آوردن محیط مناسب برای پرورش گیاهان و جانوران، بهرهدهی انواع سنگها برای بنای ساختمان، و ...
چگونه میتوان باور کرد که خداوند حکیم برای جلوگیری از تزلزل زمین، کوهها را قرار داده است، امّا برای پیشگیری از لغزش انسانها در برابر حوادث، اولیا و پیشوایان صبور و قوی قرار نداده باشد؟!
پیامها:
1- آفرینش کوهها تصادفی نیست، بلکه بر اساس تدبیر الهی است. (جعلنا)
2- کوهها مایهی آرامش زمیناند. زمین بدون وجود کوه، به خاطر گازهای درونی و موادّ مذابّ، در معرض لرزشهای شدید قرار دارد. (رواسی ان تمیدبهم)
3- در لابلای موانع بزرگ نیز راههای نجات وجود دارد. (جعلنا فیها فجاجا)
4- راههای میان کوهها، هم وسیله دستیابی به مناطق دیگر و هم عامل هدایت به حکمت الهی است. (لعلّهم یهتدون)