(19) وَکَذَ لِکَ بَعَثْنَهُمْ لِیَتَسَآءَلُواْ بَیْنَهُمْ قَالَ قَآئِلٌ مِّنْهُمْ کَمْ لَبِثْتُمْ قَالُواْ لَبِثْنَا یَوْماً أَوْ بَعْضَ یَوْمٍ قَالُواْ رَبُّکُمْ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثْتُمْ فَابْعَثُواْ أَحَدَکُم بِوَرِقِکُمْ هَذِهِ إِلَی الْمَدِینَةِ فَلْیَنظُرْ أَیُّهَآ أَزْکَی طَعَاماً فَلْیَأْتِکُم بِرِزْقٍ مِّنْهُ وَلْیَتَلَطَّفْ وَلَا یُشْعِرَنَّ بِکُمْ أَحَداً
وما آنگونه (که خوابشان کردیم)، آنان را (از خوابی که شبیه مرگ بود) برانگیختیم تا میان خود از یکدیگر پرسش کنند. یکی از آنان گفت: چه مدّت (در این غار) ماندهاید؟ گفتند: یک روز یا بخشی از روز. (سرانجام) گفتند: پروردگارتان داناتر است که چه مقدار ماندهاید. پس یکی از خودتان را با این پولتان به شهر بفرستید تا ببیند کدام یک غذای پاکیزهتری دارد، پس غذایی از آن برایتان بیاورد و باید (در این کار) زیرکی و دقّت به خرج دهد، ومبادا کسی را از شما آگاه کند!
نکتهها:
«وَرِق»، درهمهایی بوده که نقش پادشاه برآن بوده است.
عبارت «وَلْیَتلَطّف» وسط قرآن قرار دارد که به معنای مدارا و هوشیاری همراه با مهربانی است و این خود لطفی است که کلمهی وسط قرآن را لطف و تلطّف و مهربانی تشکیل داده است.
در مبارزات بر علیه جوامع فاسد، وحدت بین نیروها عامل مهمی است. در این آیه چهار مرتبه کلمه «کُم» مطرح شده است:
الف: در تهیه غذا همه یکی هستیم. «احدکم»
ب: پول برای همه است. «بورقکم»
ج: غذایی که تهیه میشود برای همه است. «فلیأتکم»
د: حفاظت از جان همه لازم است. «لایشعرنّ بکم»
پیامها:
1- برای خداوند، هیچ کاری مشکل نیست، نه خواب کردن 309 ساله، نه بیدار ساختن آنچنانی. (کذلک بعثناهم)
2- از حشر وبرانگیخته شدن در قیامت تعجّب نکنید، هر بیدار شدن از خواب، نوعی بعث و نشور است. (بعثنا)
3- بیدار شدن از خواب نیز به ارادهی الهی است. (بعثنا)
4- بیدار کردن اصحاب کهف دو ثمر داشت، یکی برای خودشان که طرح سؤال بود، (لیتسائلوا) یکی برای دیگران که نمونهای از رستاخیز وبعث قیامت بود. (کذلک بعثناهم)
5 - در آنچه نمیدانیم، اظهار نظر نکنیم. (ربّکم اعلم بما لبثتم)
6- حتّی یک گروه کوچک نیز باید مسئول ورهبر داشته باشد. (در میان اصحاب کهف یک نفر بود که امر و نهی وپرسش میکرد.) (قال قائل... فابعثوا)
7- اقدام برای معاش زندگی، منافات با توکّل ندارد. اصحاب کهف هم پول و نقدینه داشتند، هم برای تهیه غذا حرکت کردند. (فابعثوا احدکم بورقکم هذه)
8 - وکالت و پذیرش وکالت از گروه جایز است. (فابعثوا احدکم)
9- پول و نقدینگی، سابقهای تاریخی و کهن دارد. (بوَرقکم)
10- هر پولی نمیتواند بهای جنس قرار گیرد. (بورقکم هذه)
11- وارستگان مؤمن هر غذایی را نمیخورند، نوع غذا و مقدار برایشان مطرح نیست، پاک و حلال بودن مهم است (ازکی طعاماً، رزقٍ منه)
12- مؤمن باید رازدار وهوشیار باشد وبا مدارا وتقیّه واصول ایمنی، دشمن را از وجود خود آگاه نکند. (لیتلطّف) کسی که مسئولیّت میپذیرد باید مراقبتهای لازم را داشته باشد.