(81) فَأَرَدْنَآ أَن یُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَیْراً مِّنْهُ زَکَوةً وَأَقْرَبَ رُحْماً
(از این رو) خواستیم که پروردگارشان به جای او (فرزندی) پاکتر و بهتر و با محبّتتر به آن دو بدهد.
نکتهها:
«اِرهاق» به معنای وادار کردن دیگری به کاری است که انجام آن برای او دشوار و طاقتفرسا باشد.
در حدیث آمده است: خداوند به جای آن پسر، دختری به آن دو مؤمن داد که از نسل او هفتاد پیامبر پدید آمدند.**تفسیر نورالثقلین.***
گاهی فرزند، سبب انحراف و کفر والدین میشود، «خشینا ان یرهقهما...» گاهی هم والدین فطرت پاک و توحیدی فرزند را به کفر و آیینهای انحرافی میکشانند. چنانکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: هر فرزندی، به طور فطری خداشناس و مؤمن است، مگر آنکه پدر و مادر او را تغییر دهند.**«کلّ مولودٍ یولد علی الفطرة حتّی یکون ابواه یهوّدانه و ینصّرانه». بحار، ج3، ص 282.***
پیامها:
1- اولیای خدا کار لغو و بیجهت نمیکنند، گرچه در ظاهر خلاف به نظر آید. (اما الغلام)
2- مرگ فرزند، بهتر از آن است که بد عاقبت و موجب فساد و طغیان شود. (یرهقهما طغیاناً و کفراً)
3- خداوند به پدر و مادر با ایمان، عنایت خاص دارد. (ابواه مؤمنین فخشینا)
4- گاهی جسم باید فدای فکر بشود. فرزند کشته میشود تا ایمان پدر و مادر محفوظ بماند. (خشینا ان یرهقهما)
5 - باید فتنهها را پیشبینی کرد و از ریشه خشکاند. (خشینا ان یرهقهما)
6- طغیان و سرکشی زمینهی کفر است. (طغیان» قبل از «کفر» آمده است.)
7- ارادهی مردان خدا، ارادهی خداست. (اردنا ان یبدِلهما)
8 - اولیای خدا هم مسئولیّت دارند و هم در اندیشهی آیندهی مردم میباشند. (اردنا ان یبدِلهما)
9- گاهی دلیل گرفتار شدن مؤمنین به بعضی ناگواریها، حفظ ایمان و عقیده خود آنان است. (یبدِلَهما خیراً منه)
10- اگر خداوند چیزی را از مؤمن گرفت، بهتر از آن را به او میدهد. (یبدِلهما ربّهما خیراً منه)
11- از بین رفتن فرزنذ ناصالح و جایگزینی آن با فرزند صالح، جلوهای از ربوبیّت خداوند است. (یبدِلَهما ربّهما خیراً منه)
12- تنها پاکی و صلاح فرزندان کافی نیست، باید نسبت به پدر و مادر مهربان باشند. (زکوة واقرب رحماً)
13- آنچه ارزش است، سلامت، پاکی ومحبّت به والدین است، نه دختر یا پسر بودن فرزند. (زکوةً و اقرب رحماً)