(277) إِنَّ الَّذِینَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ الْصَّلِحَتِ وَأَقَامُواْ الْصَّلَو ةَ وَ ءَاتَوُاْ الْزَّکَو ةَ لَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَاهُمْ یَحْزَنُونَ
همانا کسانی که ایمان آورده و کارهای نیکو انجام دادهاند و نماز برپا داشته و زکات پرداختهاند، پاداششان نزد پروردگارشان (محفوظ) است و نه ترسی بر آنهاست و نه غمگین میشوند.
نکتهها:
این آیه، برابر رباخواران که «کفّار اثیم» هستند، سیمای مؤمنان را ترسیم میکند که عمل صالح انجام داده و نماز را بر پای میدارند و زکات پرداخت میکنند. تا اشاره به این باشد که زمینهی برچیده شدن ربا در جامعه، توجّه به ایمان وعمل صالح واحیای نماز وزکات است.
مردم چهار گروهند:
1- گروهی ایمان آورده و عمل صالح انجام میدهند که اینان «مؤمنانند».
2- گروهی، نه ایمان آورده ونه کار شایسته انجام میدهند که اینان «کافرانند».
3- گروهی ایمان دارند، ولی عمل صالح ندارند که اینان «فاسقانند».
4- گروهی ایمان ندارند، ولی اظهار ایمان میکنند و در ظاهر کار نیک انجام میدهند که اینان «منافقانند».
اگر رباخواران از خدا و مردم بریدهاند، امّا در مقابل، کسانی هستند که اهل ایمان و عمل صالح بوده و از طریق نماز، با خداوند مرتبط میباشند و با پرداخت زکات با مردم پیوند دارند.
پیامها:
1- اسلام در کنار مسائل عبادی وفردی، به مسائل اقتصادی ومردمی نیز توجّه دارد. نماز وزکات در کنار هم مطرحند. (اقاموا الصلوة و اتوا الزکاة)
2- ذکر نماز وزکات بعد از عمل صالح، نشانه آن است که در میان کارهای شایسته حساب این دو جداست. (عملوا الصالحات و اقاموا الصلوة و اتوا الزکاة)
3- تشویق نیکوکاران بدنبال تهدید بدکاران، یک اصل تربیتی است. (لهم اجرهم عند ربّهم)
4- هوشمند کسی است که در محاسبات، تنها به موجودی امروز که در دست دارد ننگرد، بلکه به آینده وذخیرههایی که نزد خداوند است توجّه داشته باشد. (عند ربّهم)
5 - پروردگار، به مؤمنانی که اهل عمل صالح ونماز وزکاتند، نظر ویژهای دارد. کلمه (ربّهم) اشاره به لطف خاصّ اوست.
6- وعدههای الهی، انگیزهی عمل صالح است. (لهم اجرهم عند ربّهم)
7- امنیّت وآرامش واقعی، در سایهی ایمان وعمل صالح وپیوند با خدا ومردم است. (لاخوف علیهم و لا هم یحزنون)
8 - عوامل آرامش، ایمان، عمل صالح، نماز وزکات است. (امنوا و عملوا الصالحات و اقاموا الصلوة و اتوا الزکوة... لاخوف علیهم ولا هم یحزنون)