(231) وَإِذَا طَلَّقْتُمُ الْنِّسآءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِکُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَلَا تُمْسِکُوهُنَّ ضِرَاراً لِتَعْتَدُواْ وَمَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ وَلَا تَتَّخِذُواْ ءَایَتِ اللَّهِ هُزُواً وَاذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَمَا أَنْزَلَ عَلَیْکُمْ مِنَ الْکِتَبِ والْحِکْمَةِ یَعِظُکُمْ بِهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ
و هنگامی که زنان را طلاق دادید و به پایان مهلت (عدّه) رسیدند، پس یا به طرز شایسته آنها را نگاه دارید (و آشتی کنید) و یا آنها را به طرز پسندیدهای رها سازید. و برای آزار رسانیدن، آنان را نگاه ندارید تا (به حقوقشان) تعدّی کنید و کسی که چنین کند، به خویشتن ظلم کرده ومبادا آیات خدا را به مسخره بگیرید. ونعمتی ر ا که خداوند به شما داده و کتاب آسمانی و حکمتی را که بر شما نازل کرده و شما را با آن پند میدهد، یاد کنید و از خدا پروا داشته و بدانید خداوند به هر چیزی آگاه است.
نکتهها:
هر کجا زمینهی انحراف و ظلم و خطر بیشتر است، هشدارها و سفارشها نیز باید بیشتر باشد. با آنکه در دو آیهی قبل فرمود: (فامساک بمعروف او تسریح باحسان) بار دیگر در این آیه میفرماید: (فامسکوهنّ بمعروف او سرّحوهنّ بمعروف) زیرا شرایط روحی زن و مرد در موقع جدایی، عادّی نیست و زمینهی انتقام و آزار رسانی بسیار وسیع و خطر ظلم و تعدّی فراوان است.
در ظلم و تعدی به حقوق زن، خود مرد نیز زجر میکشد. زن و مرد در نظام آفرینش جزء یک پیکرند وظلم به عضوی، ظلم به تمام اعضا است. کسی که به زن ظلم کند به استقبال کیفر الهی رفته و لذا به خودش نیز ظلم کرده است.
پیامها:
1- اسلام، زندگیِ همراه با صفا و محبّت را میخواهد، نگاهداری همسر به قصد آزار او حرام است. (ولاتمسکوهنّ ضراراً لتعتدوا)
2- کسانی که با همسر خود بدرفتاری میکنند، متجاوزند.**آنان که متجاوز به حدود و حقوق دیگران باشند، مورد مهر و محبّت خداوند قرار نمیگیرند. (انّ اللّه لایحّب المعتدین) بقره، 190.*** (لتعتدوا)
3- ظلم به زن، ظلم به خویشتن است. (فقد ظلم نفسه)
4- ازدواج، یکی از آیات بزرگ الهی است**(و من ایاته ان خلق لکم من أنفسکم أزواجاً لتسکنوا الیها و جعل بینکم مودّة و رحمةً) از آیات الهی آن است که برای شما از خودتان، همسرانی آفرید تا وسیله آرامش شما باشند و بین شما و آنان موّدت و رحمت قرار داد. روم، 21.*** و نباید با طلاقهای بیمورد یا نگاهداری همسر به قصد آزار او، این قانون مقدّس استهزا شود. (ولا تتخذوا آیات اللّه هزواً)
5 - به جای کینهها و ضعفها وتلخیها از نعمتها یاد کنید. مشکلات اندک خانوادگی را در کنار میلیونها نعمت الهی چیزی نشمارید. (واذکروا نعمت اللّه علیکم)
6- برای بهبود روابط زناشویی، توجّه به احکام و مواعظ کتاب آسمانی وتقوا لازم است. (واذکروا... ما انزل علیکم من الکتاب و الحکمة یعظکم به واتقوا اللّه)
7- کسی که خود را در محضر خدا بداند، از گناه پرهیز میکند. (واتقوا اللّه واعلموا ان اللّه بکل شیء علیم)
8 - اگر هدفتان از طلاق، ظلم به همسر و سوء استفاده باشد، باید بدانید که خداوند آگاه است. (انّ اللّه بکل شیء علیم)