(271) إِنْ تُبْدُواْ الْصَّدَقَتِ فَنِعِمَّا هِیَ وَإِنْ تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَآءَ فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَیُکَفِّرُ عَنْکُمْ مِنْ سَیِّئَاتِکُمْ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ
اگر صدقات را آشکارا بدهید، پس آن کار خوبی است، ولی اگر آنها را مخفی ساخته وبه نیازمندان بدهید، پس این برای شما بهتر است وقسمتی از گناهان شما را میزداید و خداوند به آنچه انجام میدهید آگاه است.
نکتهها:
امام باقر علیه السلام ذیل این آیه فرمود: زکات واجب را علنی پرداخت کنید، ولی زکات مستحبّ را مخفیانه بدهید.**تفسیر نورالثقلین، ج1، ص289. ***شاید دلیل این باشد که زکات واجب یک وظیفه عمومی، معمولی و دور از ریا است. گرچه آیه در مورد کمکهای مالی است، ولی در فرهنگ اسلام، به هر کار خیری صدقه گفته میشود. حتّی اگر سنگی را از میان راه مسلمین کنار زدیم، صدقه است. بنابراین کمک به محرومان از طریق علم و آبرو و وساطت نیز صدقه میباشد.
پیامها:
1- انفاقِ علنی، سبب تشویق دیگران و رفع تهمت بخل از انسان و یک نوع تبلیغ عملی است. (فنعمّاهی)
2- شرط رسیدگی به فقرا، مسلمان بودن آنها نیست. (فقراء)
3- با اینکه صدقات و زکات، مصارف زیادی دارد، لکن نام فقرا در آیه نشانه اولویّت آنان است. (تؤتوها الفقراء)
4- شما باید به سراغ فقرا بروید، نه آنکه آنان به سراغ شما بیایند. (تؤتوها الفقراء) و نفرمود: «یأتکم الفقراء»
5 - انفاقِ پنهانی، از ریا و خودنمایی دور و به اخلاص نزدیک است و آبروی گیرنده صدقه را محفوظ نگه میدارد. (فهو خیر لکم)
6- انسان، غریزه سودجویی وخیرخواهی دارد، گرچه در مصداق گاهی به سراغ شر میرود. لذا پیامبران الهی، مصادیق ونمونههای خیر را برای انسان بیان کردهاند. (فهو خیر لکم)
7- کمک به فقرا، بخشی از گناهان صغیره را میبخشد. (یکفّر عنکم من سیئاتکم) «سیّئات» در قرآن در برابر گناهان کبیره آمده وبه گناهان صغیره گفته میشود.**(ان تجتنبوا کبائر ما تنهون... نکفّر عنکم سیئاتکم...) نساء، 31.***
8 - آنچه مهم است علم خداست، نه اطلاع و آگاهی مردم. (واللّه بما تعملون خبیر)