تربیت
Tarbiat.Org

تفسیر نور جلد 1
حاج شیخ محسن قرائتی

سوره بقره آیه 272

(272) لَّیْسَ عَلَیْکَ هُدَیهُمْ وَلَکِنَّ اللَّهَ یَهْدی‏ مَنْ یَشَآءُ وَمَا تُنْفِقُواْ مِنْ خَیْرٍ فَلِأَنْفُسِکُمْ وَمَا تُنْفِقُونَ إِلَّا ابْتِغَآءَ وَجْهِ اللَّهِ وَمَا تُنْفِقُواْ مِنْ خَیْرٍ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ‏
هدایت یافتن آنان بر عهده تو نیست، بلکه خداوند هر که را بخواهد (و شایسته باشد) هدایت می‏کند. وآنچه را از خوبی‏ها انفاق کنید، به نفع خودتان است. و جز برای کسب رضای خدا انفاق نکنید و (پاداش) آنچه از خوبی‏ها انفاق کنید به طور کامل به شما داده خواهد شد و بر شما ستم نخواهد شد.
نکته‏ها:
در تفسیر مجمع‏البیان و کبیر فخر رازی، شأن نزولهایی برای آیه ذکر شده است که از مفاد آنها بر می‏آید که مسلمانان در انفاق به فقرای مشرک و غیر مسلمان شک داشتند، وقتی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم پرسیدند، این آیه نازل شد.
ضمناً در سیره‏ی عملی پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم واهل بیت او علیهم السلام نمونه‏های زیادی از کمک به غیر مسلمانان مشاهده می‏شود که حتّی برای کسانی که به آن بزرگواران ناسزا می‏گفتند ویا حقّ آنان را غصب کرده بودند، دلسوز وخیرخواه بودند.
پیام‏ها:
1- از ایجاد فشار اقتصادی و ترک انفاق، برای ایمان آوردن کفّار استفاده نکنید. (لیس علیک هداهم... وما تنفقوا من خیر فلانفسکم)
2- هدایت، توفیق الهی است که تنها شامل دلهای آماده می‏شود. (یهدی من یشاء)
3- رسیدگی به محرومان، یک وظیفه انسانی است. پس بر غیر مسلمانان نیز انفاق کنید. (وما تنفقوا من خیر فلانفسکم)
4- اسلام، مکتب انسان دوستی است و فقر و محرومیّت را حتّی برای غیر مسلمانان نیز نمی‏پسندد. (وما تنفقوا من خیر فلانفسکم)
5 - فایده‏ی انفاق به خودتان باز می‏گردد و روح سخاوت را در شما زنده می‏کند. با انفاق از پیدایش اختلافات طبقاتی و انفجارهای اجتماعی جلوگیری شده و در جامعه ایجاد محبّت می‏گردد. انفاق مایه محرومیّت شما نیست، بلکه سبب مصونیّت شماست. (فلانفسکم)
6- جز برای خداوند انفاق نکنید. زیرا تمام فوائد و آثار این جهانی، دیر یا زود از میان می‏رود، ولی اگر انفاق برای خدا باشد، تا ابد از برکات آن بهره‏مند خواهید بود. (الا ابتغاء وجه اللّه)
7- مال ودارایی خیر است. (ما تنفقوا من خیر)
8 - در انفاق دست و دل باز باشید. زیرا آنچه انفاق می‏کنید، بدون کم و کاست بازخواهید گرفت. (یوفّ الیکم)
9- بهره‏گیری در قیامت، زمانی است که هدف از انفاق تنها رضای خدا باشد. (الاّ ابتغاء وجه اللّه... یوفّ الیکم)