(193) وَقَتِلُوهُمْ حَتَّی لا تَکُونَ فِتْنَةٌ وَیَکُونَ الْدِّینُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهُواْ فَلاَ عُدْوَنَ إلّاَ عَلَی الْظَّلِمِینَ
و با آنها بجنگید تا فتنه (بتپرستی وسلب آزادی از مردم،) باقی نماند ودین، تنها از آنِ خدا شود. پس اگر (از روش نادرست خود) دست برداشتند، (مزاحم آنها نشوید. زیرا) تعدّی جز بر ستمکاران روا نیست.
نکتهها:
هدف اسلام از جنگ، کشور گشایی و کسب غنائم یا انتقام گیری نیست، بلکه غرض از جنگ و جهاد در اسلام، برچیده شدن بساط شرک و کفر است. فتنه به معنای شرک، کفر، آزمایش و شکنجه آمده است. در این آیه میفرماید: اگر مشرکان دست از فتنه و قتال برداشتند، دیگر با آنها دشمنی و جنگ نخواهد شد. زیرا برخورد نظامی تنها با ستمکاران و متجاوزان است.
تعبیر به عدوان، به خاطر رفتار آنهاست وگرنه اسلام اهل عدوان نیست. مثل اینکه میگوییم: جواب بدی، بدی است. با اینکه جواب بدی با بدی، عدالت است، لکن به خاطر عمل او، نامش را بدی میگذاریم.
پیامها:
1- هدف از جنگ در اسلام، برچیدن شرک و فتنه و استقرار دین و قانون خداست. (حتی لا تکون فتنة)
2- پاکسازی، قبل از بازسازی است. ابتدا فتنه برداشته شود تا بعد دین الهی مستقر گردد. اوّل کفر به طاغوت، بعد ایمان به خدا. (حتی لاتکون فتنة و یکون الدین للّه)
3- راه برگشت و توبه بر هیچ کس و در هیچ شرایطی بسته نیست. حتّی دشمن سرسخت نیز اگر تغییر مسیر دهد، خداوند او را مورد عفو قرار میدهد. (فان انتهوا فلا عدوان...)
4- در آیهی قبل بخشش خداوند نسبت به گناه کفّار مطرح شده است؛ (فانّ اللّه غفور رحیم) در این آیه به مردم سفارش میکند که در صورت دست برداشتن دشمن از جنگ، شما هم از جنگ صرف نظر کنید. (فلاعدوان)